در معماری نوین زنجیره ارزش، بازیگران کلیدی که فعالان پستی بخش مهمی از آنها را تشکیل میدهند، به ارزشهای جدیدی تعهد و بالاتر از آن، اشتیاق دارند. ارزشهایی که پافشاری بر آن ها موجب تغییر کلیت (A2Z) تجربه خرید مصرفکنندگان شده است.
در عصری که با دیجیتالی شدن شناخته میشود صنعت پست بیش از هر وقت دیگری نیازمند ظرفیتهای تازه برای سازگاری با تحولات سریع محیطی است. عصری که در آن ایمیل، جایگزین نامهنگاری سنتی شده و اینستاگرام، جایگزین کارت پستال و فیس بوک، جایگزین کارت تبریک.
در ایالات متحده، کاهش فروش سالانه کارت پستال، در فاصله سالهای 2010 تا 2014، به حدود 430 میلیون و کاهش فروش کارت تبریک، از سال 2004 تا 2014، به حدود 600 میلیون قطعه رسیده است.
با این همه، آنچه که فعالان پستی باید به عنوان یک تهدید قلمداد کنند، آمار وحشتناک کاهش میزان تقاضا برای خدمات سنتی این حوزه نیست، بلکه آنها باید نگران فشار رقابت در بازار و تحول در فناوری، برای سازگار شدن با موج تقاضاهای تازه و ارتقای بهرهوری کسبوکار باشند.
معماری زنجیره تامین خدمات پستی تغییر مییابد
ظهور اینترنت، تاثیر عمیقی بر صنعت پست داشته است؛ از یکسو، نامهها، کارت پستالها و صورتحسابها، بدون استفاده از خدمات پستی و به صورت آنلاین، بین فرستنده و گیرنده مبادله میشوند و از سوی دیگر اینترنت، با ایجاد بستری ارزان، در دسترس و انعطاف پذیر، تجارت الکترونیکی را به یک جریان قدرتمند و عاملی تاثیرگذار، در شکلگیری مناسبات اقتصادی در دنیای امروز بدل ساخته است.
پیشبینی میشود که سهم خردهفروشی اینترنتی، تا سال 2020، نزدیک به 14.6 درصد از کل درآمدهای خرده فروشی در جهان را شامل شود. اما مساله فقط سهم بازار نیست؛ تجارت الکترونیکی موجب تغییرات وسیعی در معماری زنجیره تامین شده و ضرورت یکپارچگی در این زنجیره را به شکل غیرقابل تصوری افزایش داده است.
در معماری نوین زنجیره ارزش، بازیگران کلیدی که فعالان پستی بخش مهمی از آنها را تشکیل میدهند، به ارزشهای جدیدی تعهد و بالاتر از آن، اشتیاق دارند. ارزشهایی همچون سرعت، کنترلپذیری و شخصیسازی سفارشها. ارزشهایی که پافشاری بر آنها موجب تغییر کلیت (A2Z) تجربه خرید مصرفکنندگان شده است. در معماری نوین زنجیره تامین و نگرش جدید حاکم بر صنعت خرده فروشی، تنها بازیگرانی پذیرفته میشوند که قادر باشند خود را با این ارزشها سازگار کنند.
شرکت آمازون که نماد A2Z را در اسلوگان خود نیز به نمایش گذاشته، الگویی عالی از این تغییر نگرش در مدیریت کلیت تجربه خرید مشتری است.
در این نگرش، اجزای اساسی تجربه خرید، همچون دسترسی به تامینکنندگان مناسب، ایجاد فضا و فرصت مناسب برای مواجهه با محصول و انتخاب آن، بستهبندی و در نهایت، تجربه تحویل بسته، خدمات منفصلی نیستند که توسط بنگاههایی کاملا مستقل از هم تامین میشوند؛ بلکه باید آنها را به صورت یک کلیت به هم پیوسته ارایه کرد.
86 درصد از مصرف کنندگانی که خرید الکترونیکی انجام میدهند؛ سرویس تحویل را بخشی اساسی از تجربه خرید آنلاین خود میدانند. در دنیایی که حاکمیت نگرش A2Z به مدیریت تجربه خرید، در حال مهندسی مجدد معماری زنجیره تامین است؛ خدمات پستی باید خود را با ارزشها و نگرشهای تازهای سازگار کنند که با زیرساختها و مدل کسبوکار قدیمی آن در تعارض است.
یکی از مسائلی که صنعت پست با آن روبهرو است؛ دقیقا مدل قدیمی کسبوکار این صنعت است که بر اساس آن، سرعت بالاتر در تحویل و شخصیسازی تجربه تحویل، به معنای هزینه بیشتر است. چنین چیزی در خدمات مدرن پستی و با در نظر گرفتن ذائقه مشتریانی که بواسطه خرید آنلاین، مشتری خدمات پستی میشوند، به سختی پذیرفته می شود.
کلید کاهش هزینه و افزایش کیفیت در مدلهای جدید فروش محصول به کمک پلتفرمهای خرید الکترونیکی، در امکاناتی نهفته است که در سیستمهای نوین ارتباطات زنجیره تامین وجود دارند.
جمعآوری، مدیریت و تحلیل اطلاعات، در مورد وضعیت و سابقه عملکرد شبکه لجستیک و همچنین انتخابها و رفتارهای مشتریان، به شبکه پست لجستیک این امکان را میدهد که عملکرد خود را، نه براساس تقاضای مشتریان، بلکه براساس پیشبینی تقاضا و رفتار مشتریان تنظیم و بهینه کند.
این بهینهسازی پیش دستانه، برای شبکه پست لجستیک، ظرفیت و فرصتی کافی ایجاد میکند تا خدمات تحویل نهایی را شخصیسازی کند و کیفیت آن را ارتقا دهد. در همین چارچوب، ایجاد یک سیستم خدمات تحویل تمام خودکار، میتواند انطباق عملیات لجستیک با آخرین دادهها و پیشبینیها را تسریع، تسهیل و قابل اطمینانتر سازد.
در سال گذشته، حراج سایتهای خرده فروشی الکترونیکی در چین، به مناسبت روز مجردها، به نمایشی از بلوغ و توسعه چنین الگویی از نظام تحویل، با استفاده از پهپادها برای انجام آخرین گام تحویل به مشتریان بدل شد.
هواپیماهای بدون سرنشین ساخته شده توسط یک شرکت چینی، راه حلی جدید و نوآورانه برای حل مشکل قدیمی آخرین گام تحویل است. از آنجا که دستمزد نیروی کار، 60 درصد از هزینههای عملیاتی مربوط به آخرین گام تحویل را تشکیل میدهد، این هواپیماها ممکن است که خارج از چین نیز بهعنوان یک راه حل انقلابی، مورد توجه ارائه دهندگان خدمات «آخرین گام تحویل» قرار بگیرند.
اینترنت اشیای پستی (IOPT)؛ یک مفهوم جدید یا یک مدل تازه؟
اینترنت اشیاء پستی (IOPT) میتواند یک راه جایگزین و تاحدی هم سادهتر برای تطبیق خدمات تحویل (بویژه آخرین گام تحویل) با معیارهای مدرن این کسبوکار باشد. تا امروز، دادههای جمع آوری شده از سرویسهای پستی، اغلب برای گزارش و ارزیابی گذشته استفاده شدهاند، نه برای پیشبینی آینده. استفاده هوشمندانهتر از این دادهها، که به لطف اینترنت اشیای پستی، تفصیلیتر و قابل اتکاتر شدهاند، میتواند به ایجاد شناخت درباره دینامیک شبکه، ظرفیتهای خالی آن و الگوی تقاضای مشتری منجر شود که ارائه سرویسی با بهرهوری بالاتر (و در نتیجه ارزانتر) را، با استفاده از ابزارها و وسایل فعلی نظام لجستیک امکانپذیر سازد؛ بدون اینکه سازمانها خود را به تجهیزات لجستیکی روزآمدی همچون پهپادها یا خودروهای خودران مجهز کنند.
شرکت پست سوئیس، به تازگی با شرکت سوئیس کام، یک تیم کاری برای تاسیس یک شرکت خطرپذیر در حوزه توسعه شبکههای ارتباطی کم مصرف، تشکیل داده است. این شبکهها، احتمالا، در آینده نزدیک، برای رهگیری آنلاین مسیر تک تک مرسولههای پستی، بوسیله برچسبهایی با پهنای باند اندک، مورد استفاده قرار میگیرد. فناوریهایی از این دست، دامنه کاربرد اینترنت اشیا در صنعت پست را به سطح جدیدی ارتقا خواهد داد.
فراهم شدن یک تصویر دقیق، یکپارچه، همهجانبه و بههنگام، از وضعیت سفر تک تک مرسولهها، امکانات گستردهای برای بهینهسازی شبکههای لجستیک و توسعه «سیستمهای پشتیبانی از تصمیم»، برای مدیریت بهرهور این شبکهها، ایجاد خواهد کرد.
آنچه سبب میشود تا کارشناسان و متخصصان، به آینده توسعه و استفاده از چنین راه حلهایی در صنعت پست، بسیار خوشبین باشند؛ علاوه بر امکانات تکنولوژیک، روندهای اقتصادی و تجاری است. بازار در سالهای اخیر، شاهد کاهش قابل توجهی در هزینههای سنسور و تکنولوژی جمع آوری داده از پلتفرمهای ارتباطات سیار بوده است. این روند تجاری بدان معنا است که پیادهسازی راهحلهای مدیریت هوشمند و یکپارچه شبکههای لجستیک، براساس کلانداده (Big data) حاصل از جزئیات سفر تک تک مرسولهها، نه تنها الگوهایی کارآمد، بلکه نسبتا ارزان خواهند بود.
به عنوان مثال، سیگ فاکس، سودای تولید یک تراشه ردیابی قابل اتصال به برنامههای کاربردی تجاری را در سر دارد که قیمت عرضه نهایی آن بیشتر از 20 سنت نباشد.
گزارش اخیر دفتر بازرسان USPS حاکی از آن است که تجهیز شبکههای پستی به اینترنت اشیا، فرصتهای زیادی برای توسعه برنامههای کاربردی جدید و هوشمندانه تحلیل داده لجستیک، به خصوص در زمینه تحویل، حمل و نقل، تدارکات و همچنین ارائه خدمات بروکراتیک دولتی فراهم میکند.
پژوهش دیگری که به صورت مشترک توسط DHL و سیسکو انجام شده، نشان میدهد که ظرف دهه آینده، اینترنت اشیا، از طریق توسعه بازارهای تازه و فرصتهای جدید خلق ارزش برای مشتریان قدیمی، هزاران میلیارد دلار در عملیات زنجیره تامین و تدارکات، خلق ارزش میکند.