تقریبا برای همه یقین شده است که آمازون در حال تبدیل شدن به یک بازیگر راهبردی در صحنه بازار لجستیک است؛ هر چند پنج سال پیش، شرکتهایی مثل فدکس و UPS، هرگز آمازون را به عنوان یک رقیب بالقوه در نظر نمیگرفتند.
در کنفرانس ریمارس (یادگیری ماشینی، اتوماسیون، رباتیک و صنایع فضایی)، که امسال در لاسوگاس برگزار شد؛ آمازون از آخرین نوآوریهای خود در زمینه کابرد پهبادها در سرویس تحویل آمازون پرایم رونمایی کرد: پهپادهایی برای حمل مستقیم مرسوله به مقصد مشتری! این پهپادها میتوانند مسافتی در حدود 20 کیلومتر را با یک محموله حدود دو کیلوگرمی، ظرف حداکثر 30 دقیقه طی کنند. این نوآوری، نمونهای تازه از تلاش و تصمیم آمازون برای به عقب راندن مرز ناممکنها در صنایع لجستیک بود.
البته آمازون به رغم بلندپروازی برای به کارگیری فنآوریهایی همچون یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی در حوزه خدمات دلیوری، به موضوع سازگاری این خدمات با محیط زیست نیز توجه ویژه دارد. آمازون برای رسیدن به چشمانداز «تحویل بدون ردپای کربنی» و در چارچوب برنامه آمازون زیرو (Amazon Ziro)، قصد دارد تا سال 2030، حدود 50 درصد از کل فرآیند تحویل مرسولات خود را با ردپای کربنی صفر به انجام برساند و الگوی جدید خدمات تحویل پهپادی آمازونپرایم، بخش مهم از پازل برنامه آمازون زیرو هم محسوب میشود.
در بخش اول این گزارش، نیز با زیرساخت های لجستیکی آمازون آشنا شدیم.
یک بازیگر راهبردی تازه در صنعت لجستیک؟
خانم مسترز، مدیرعامل و بنیانگذار شرکت بازاریابی بابزلد، که به صورت تخصصی در زمینه ارتقای برند و حفظ سهم از مارکت پلیس آمازون، به بنگاههای فعال در تولید و فروش محصولات مصرفی خدمات میدهد، در گفتوگویی اختصاصی با پایگاه تحلیلی زنجیره ارزش دیجیتال (Digital Supply Chain) گفت: «امروز دیگر تقریبا برای همه یقین شده است که آمازون در حال تبدیل شدن به یک بازیگر راهبردی در صحنه بازار لجستیک است؛ هر چند پنج سال پیش، شرکتهایی مثل فدکس و UPS، هرگز آمازون را به عنوان یک رقیب بالقوه در نظر نمیگرفتند.»
همچنین دیگر شکی نیست که آمازون برای هر مدعی بازار لجستیک، لااقل در حوزه آمادهسازی و تحویل، یک رقیب جدی محسوب میشود. مسترز میافزاید که آمازون، سرمایهگذاریهای چشمگیری در بخشهای انبارداری، خدمات آمادهسازی و تحویل انجام داده و امروزه، صاحب یک شبکه گسترده، کارآمد و مستقل، هم در آمریکا و هم در سطح بینالمللی است.
خانم مسترز، به عنوان فردی که کتابها و مقالات متعددی در نشریات معتبری همچون فوربس، در مورد منطق و مدل عملکرد آمازون و مارکتپلیس آن نگاشته است، فرد بسیار مناسبی است برای اینکه تصویری کلی از جایگاه آمازون در بازار لجستیک ارائه کند: "آمازون در آغاز کار خود یک خرده فروشی به تمام معنا بود. این شرکت محصولاتی را از برندهای مختلف میخرید و در مراکز آمادهسازی سفارش و انبارهای خود ذخیره میکرد؛ با دریافت هر سفارش از موجودی انبارها و مراکز آمادهسازی برای پاسخگویی به درخواست خرید استفاده مینمود و هنگامی که سطح موجودی کالا از مقدار معینی کمتر میشد، اقدام به خرید مجدد از تولیدکننده یا عرضهکننده کالا میکرد. در حال حاضر اما، مراکز آمادهسازی و انبارهای آمازون مملو از کالاهایی است که در واقع به صاحبان برند عرضهکننده کالا تعلق دارد و قرار است از طریق مارکتپلیس آمازون به فروش برسد. آمازون در این رابطه تجاری میان خریدار و عرضه کننده، در واقع طرف ثالثی است که وظیفه آمادهسازی و تحویل سفارش را بر عهده دارد. در حال حاضر حدود 50 درصد موجودی انبارهای آمازون را این دست کالاها تشکیل میدهند. به نظر من حرکت آمازون به سمت این الگوی کسبوکار به این دلیل است که این شرکت بتواند بر توسعه و استفاده از قابلیت خود در آمادهسازی سفارشها متمرکز شود."
مسترز میافزاید: "به طور خلاصه من معتقدم، آمازون یک شرکت آمادهسازی سفارشها است."او توضیح میدهد که: «براساس این واقعیت که آمازون هر روز کمتر از دیروز به عنوان فروشنده مستقیم محصولات تحت تملک خود عمل میکند و مستمرا به این سمت میرود که به عنوان طرف ثالث، خدمات آمادهسازی سفارش را برای صاحبان برند و عرضهکنندگان دیگر انجام دهد، میگویم که آمازون امروز با سرعت در حال تبدیل شدن به یک شرکت آمادهسازی سفارشها است. این موضوع که آمازون دیگر منابعش را صرف خرید و انباشت مستقیم محصولات نمیکند، به این بنگاه کمک میکند تا بازدهی اقتصادی ارائه خدمات به سایر برندها در مراکز آمادهسازیاش را به حداکثر میزان ممکن برساند."
به اعتقاد مسترز این دقیقا همان کاری است که آمازون در حوزه محاسبات ابری و از طریق آمازون وب سرویس هم انجام میدهد. این شرکت به جای ارائه خدمات مستقیم نرمافزاری به مصرفکنندگان نهایی، منابع و تواناییهای خود را صرف ایجاد بستر و زیرساختی میکند که کارکرد آن، دسترسپذیر ساختن خدمات و محصولات سایر شرکتهای نرمافزاری است. این دقیقا همان منطق خلق ارزشی است که امروزه در زنجیره ارزش خدمات لجستیکی آمازون نیز شاهد آن هستیم.
یک شرکت لجستیکی تازه؟
با در نظر گرفتن مجموع این ملاحظات، آیا نمیتوان گفت آمازون نه تنها یک شرکت لجستیکی، بلکه، یکی از بزرگترین شرکتهای لجستیک جهانی است؟ رسانه "دیجیتال ساپلای چین"در این زمینه نظر مسئولان و مدیران آمازون را جویا شده است ویکی از سخنگویان شرکت آمازون به این رسانه میگوید: "آمازون طیفی از مدلهای عملیاتی را برای رساندن بستهها به مشتریان مورد استفاده قرار میدهد. نظام لجستیکی آمازون از کسبوکارهای کوچک و متوسطی تشکیل شده که خدمات متنوعی از حمل بار تا توزیع محلی را ارائه میدهند. این ساختار کسبوکارها، کمک میکند، آمازون قادر باشد بهسادگی و با انعطافپذیری، پاسخگوی رشد تقاضای مشتریان برای انتخابهای بیشتر در خدمات تحویل، دریافت تعداد بسته بیشتر و دریافت سریعتر باشد."