الگوهای CSR را میتوان در کل زنجیره تامین به اشکال مختلف پیادهسازی کرد. الزام تامینکنندگان به رعایت استانداردهای مسئولیت اجتماعی، مدیریت کیفیت و توجه به الزامات توسعه پایدار، مهم ترین رویکردهای توجه به مسئولیت اجتماعی در حوزه زنجیره تامین هستند.
بیایید با افسانه زدایی از مسئولیت اجتماعی شرکتی (CSR) شروع کنیم:
بسیاری تصور می کنند مسئولیت اجتماعی شرکتی، اقدامی برای داشتن یک حس خوب (از سوی مالکان، مدیران، کارکنان، مشتریان و سایر ذینفعان) نسبت به برند، ماموریت و فعالیتهای بنگاه است که توسط مدیران «نسل هزاره» آغاز شد.
اما؛ این تعبیر درست نیست!
CSR در اواخر دهه 1950 و با توسعه شرکتهای بزرگ، مطرح شده و در دهه 1980 به موضوعی محبوب تبدیل شد که بصورت گسترده توسط پیتر دراکر و دیگران به آن پرداخته می شد. در آستانه بحران مالی 2008 تا 2010، بار دیگر CSR به نقطه تمرکز ارزیابی رفتارهای شرکتی تبدیل شد. مقاله «مسئولیتهای اجتماعی کسبوکارها» به قلم هووارد بوون، که در سال 1953 منتشر شد اولین بحث فراگیر درباره اخلاق تجاری و مسئولیت اجتماعی بود. بسیاری از کارشناسان معتقدند که این مقاله، یک شبهکتاب درباره CSR است. این مطلب هرچند بیش از نیم قرن پیش نگاشته شده است اما هنوز درباره شبهات امروزی در اخلاق تجاری کاربرد دارد.
CSR که در واقع ایجاد سازگاری میان مفید بودن برای جامعه، حفظ محیط زیست و سودآوری شرکت است؛ همچنان یک رویکرد بسیار مورد توجه در سطح شرکتهاست. شواهد این گفته را میتوان در افزایش تعداد شرکتهایی دید که ترجیح میدهند درباره برنامه های CSR خود گزارش دهند.
محرکهای اصلی
بر اساس یک مطالعه، دلایل اصلی پذیرش و تامین مالی برنامه های CSR توسط شرکتها، رشد درآمد، کاهش هزینه، استخدام یاحفظ سرمایه انسانی و تا حدی هم "انجام یک کار خوب" است.
میتوانیم در یک برنامه مسئولیت اجتماعی، رویکردهای گفتهشده را هرکدام به شکلهای گوناگونی ترکیب و تلفیق کنیم، اما مسلم است که هر روز شرکتهای بیشتری متقاعد میشوند که اقدامات مسئولانه میتواند به ایجاد ارزشهای بلندمدت برای سهامداران و ذینفعان کسب و کارشان کمک کند.
معمولا مدیریت هزینه، انگیزه اصلی کسبوکارها برای ورود به این حوزه است و تقاضای مشتری و "انجام کار خوب" هم با فاصله کمی بعد از آن قرار می گیرند. این امر نشان می دهد که در کنار مسئله هزینه و بهرهوری، مدیران و مالکان کسبوکارها به حساسیتهای اخلاقی خود و سایر ذینفعان هم توجه ویژه دارند. CSR در زنجیره تامین
الگوهای CSR را میتوان در کل زنجیره تامین به اشکال مختلف پیادهسازی کرد. الزام تامینکنندگان به رعایت استانداردهای مسئولیت اجتماعی، مدیریت کیفیت و توجه به الزامات توسعه پایدار مهم ترین رویکردهای توجه به مسئولیت اجتماعی در حوزه زنجیره تامین هستند. شرکتی که قصد پیاده استانداردهای CSR در زنجیره تامین خود را دارد میتواند این کار را با اعمال الگوهای بهترین تجربیات موجود، در هرکدام ازاین حوزهها انجام دهد.
- اولویتبندی تامینکنندگان همکار بر اساس استانداردها و الزامات مسئولیت اجتماعی به شرکتها امکان میدهد تا از ظرفیتهای زنجیره تامین خود برای هدایت نظام اقتصادی در مسیر توسعه پایدار استفاده کنند. این توسعه پایدار علاوه بر فوایدی که برای جامعه و محیط زیست دارد؛ ضامن رشد پایدار شرکتها در میانمدت و بلندمدت خواهد بود.
- فروش خدمات و قطعات ثانویه به مشتریان (Aftermarket Servicing) میتواند مزایای تجاری ارزشمندی برای سازمان داشته باشد و در عین حال نقش مهمی در توسعه پایدار (شامل کاهش اثرات زیست محیطی محصول و بهبود تجربه اجتماعی استفاده از آن) برجای بگذارد؛ اما، اگر اجرای آن به خوبی با برنامه راهبردی بنگاه تلفیق نشود؛ میتواند هزینه زا و ناکارآمد شود. با برنامهریزی دقیق و مداوم برای توسعه فهرست محصولات و خدمات بلندمدت بعدی، شرکتها میتوانند خطر، هزینه و تاثیرات خود بر محیط زیست را کاهش دهند؛ از مواد خام گرفته تا تحویل آن و بازگشت احتمالی محصول، تقریبا در هر فازی می توان به پایداری رسید.
- مدیریت کیفیت هم یک عامل دیگر در CSR است که برنامههای زنجیره تامین میتواند تاثیر زیادی بر آن بگذارد. با توجه دقیقبودن مشخصات کیفی و تغییرات بیانتهای آنها و گزینههای متعددی که وجود دارد، کسبوکارها نیازمند بینش عمیقتری در این زمینه هستند. مدیران شرکتها با داشتن یک پلتفرم دیجیتالی برای زنجیره تامین که با توانمندیهای حوزه مدیریت کیفیت تکمیل میشود، بهتر متوجه خواهند شد که در کدام حوزهها نیاز به بهبود، بررسی و بازرسی وجود دارد، نگرانیهای حوزه کیفی را به سرعت شناسایی کرده و برای تحویل محصول با بالاترین کیفیت به بازار، تلاش کنند. اگر همه طرفها در زنجیره تامین شما – خرده فروشان، برندها، فروشندگان، تولیدکنندگان، تامین کنندگان، پیمانکاران، ماموران و حمل کنندگان – تعریفی یکسان از این مسئله داشته باشند، مدیریت کیفیت بهتر انجام خواهد شد و در عین حال هدر رفت منابع کمتری خواهید داشت.
توصیه ها
- هر برنامهای در این زمینه را یا درست انجام دهید، یا اصلا انجام ندهید. تلاشهای بیهوده یا نیمهتمام خیلی زود شناسایی می شوند.
- اشتباه انجام دادن برنامههای مسئولیت اجتماعی میتواند اثر معکوس و پیامدهای جدی برای برند و حتی سودآوری شرکت داشته باشد. در جهانی که همه به عکاس و خبرنگار بدل شده اند، احتمال شکار شدن اشتباهات شما توسط افکار عمومی بسیار بالاست.
- یک بخش درست انجام دادن کار، آن است که اشخاص مناسب را در مناصبی با قدرت واقعی بگذاریم.
- مسئولیت اجتماعی را بخاطر دلایل تجاری صحیح و واقعی انجام دهید. صرفا به این راضی نشوید که "چون کار خوبی است آن را انجام میدهیم". هرچند سخت است، اما بررسی کنید که اجرای هر برنامه مسئولیت اجتماعی، چه ارزشهایی برای طرفهای ذینفع خلق میکند.
- در پیشبرد برنامه های مسئولیت اجتماعی مراقب باشید که سهگانه ارزیابی، گزارش دهی و شفافیت را هرگز فراموش نکنید.
-نوآوری و استفاده از "مزیت پیشگامی"، بخش مهمی از ارزش راهبردی هر برنامه مسئولیت اجتماعی را تشکیل می دهد و باید به آن توجه ویژه داشت.