این یادداشت پست نوین، بر اساس یادداشتی با عنوان مشابه در نشریه بینالمللی فناوری پست و پست لجستیک، به بررسی تجربه کشور ترکیه در زمینه برداشت و واسپاری مرسوله میپردازد که از آن با عنوان "خدمات بوم" یاد خواهیم کرد.
پیش از این در پست نوین در مورد فناوری لاکرهای هوشمند پستی و نقشی که در ارتقای کیفیت تجربه تحویل و کارایی عملیات گام آخر تحویل ایفا میکنند سخن گفتهایم.
امروزه صنعت پست لجستیک، شاهد روندهای راهبردی تازهای در بهکارگیری لاکرهاست که با یک رویکرد خدماتی، شبکه لاکرها و ارائه دهندگان سرویس کوریری را برای بهینهسازی عملیات "برداشت و واسپاری مرسوله" (pick up and drop off) به کار میگیرد تا روند خلق ارزش افزوده در استفاده از زیرساخت لاکرهای هوشمند را تسهیل و تقویت نماید.
در این یادداشت پست نوین، بر اساس یادداشتی با عنوان مشابه در نشریه بینالمللی فناوری پست و پست لجستیک، به بررسی تجربه کشور ترکیه در زمینه برداشت و واسپاری مرسوله میپردازد که از آن با عنوان "خدمات بوم" یاد خواهیم کرد.
تا همین اواخر، ظرفیتهای خدماتپستی و کوریری بیرون از خانه (OOH) در ترکیه، محدود به سرویسهای 3700 دفتر پست ترکیه و 3200 دفتر محلی ارائه دهنده خدمات کوریری تجاری در این کشور بود.
این شرایط اما با ورود بازیگران متعدد به عرصۀ توسعه شبکۀ لاکرها و ارائه "خدمات بوم"، به سرعت در حال تغییر است.
چالشهای خدمات گام آخر تحویل در ترکیه
بهترین توصیف از روح حاکم بر فضای کسب و کار کشور ترکیه را میتوان در تعابیری چون پویایی و کارآفرینی جستجو کرد. به رغم چالشهای سیاسی و اقتصادی متعددی که این کشور در سالهای اخیر با آن مواجه بوده است، حجم تجارت الکترونیکی در ترکیه طی سالهای 2018 و 2019 شاهد یک رشد متوسط 40 درصدی بوده و بنا به آمار موجود، در 6 ماهۀ نخست سال 2020یک رشد 46 درصدی را تجربه کرد.
به تبع این رشد چشمگیر، میشد به راحتی پیشبینی کرد که شبکۀ ارائه خدمات پست لجستیک ترکیه، دیر یا زود با چالش "ظرفیت عملیاتی" مواجه خواهد شد و اولین نمود جدی این چالش در خریدهای جمعه سیاه سال 2019 مشاهده شد.
تغییرات ناشی از پاندمی کرونا در رفتار مصرفکنندگان و کانالهای خردهفروشی، هیزم تازهای به این آتش کمبود ظرفیت انداخت و در حال حاضر میتوان گفت که ضعف جدی در حوزه ظرفیتهای عملیاتی صنعت پست لجستیک سبب شده است تا سطح کیفی خدمات ارائه شده در بازار پست لجستیک ترکیه، به ویژه در بخش آخرین گام تحویل، هیچ تناسبی با نیازها و انتظارات مشتریان نداشته باشد.
دریافتکنندگان مرسولات B2C ترکیه در حال حاضر به چه خدماتی دسترسی دارند؟
خدمات آخرین گام تحویل در پست ترکیه و چهار شرکت بزرگ خدمات کوریری تجاری این کشور در حال حاضر چنین تجربهای را برای دریافتکنندگان نهایی مرسولات رقم میزنند:
- تحویل در خانه بدون مشخص کردن روز تحویل.
در صورت ناموفق بودن تحویل در بار نخست، مشتری برای دریافت مرسولۀ خود باید به یکی از شعب دفاتر خدماتی ارائه دهنده سرویس پست لجستیک مراجعه نماید.
- کلیه خدمات مربوط به مرجوع نمودن مرسوله صرفا از طریق دفاتر خدماتی پست و کوریرها امکانپذیر است.
تعامل با مشتریان بسیار ابتدایی است و در گام آخر تحویل هیچ ابزاری برای ارتباط دو سویه به هنگام (real time) با مشتری وجود ندارد.
ظهور نسل جدید ارائه خدمات آخرین گام تحویل در ترکیه
با توجه به نیاز بازار برای افزایش مشتری محوری در خدمات گام آخر تحویل، دو شرکت پیشتاز در حوزه تجارت الکترونیکی ترکیه، یعنی هپسی بورادا و ترندیول، هر یک سرویسهای آخرین گام تحویل خود به نامهای ترندیول اکسپرس و هپسیجت را راهاندازی کردند.
همزمان با این سرویسها، شرکتهای تجارت الکترونیکی، سفارشگردانی و خدمات تحویل کوچک و بزرگ، اقدام به راهاندازی سرویسهای باکیفیتتری در حوزۀ خدمات گام آخر تحویل کردند که در بازار ترکیه به "نسل جدید خدمات گام آخر تحویل" مشهور شده است.
این خدمات نوین، استانداردهایی مانند تحویل در روز مشخص، تحویل در همان روز و تحویل در پنجره زمانی مشخص را در ارائه خدمات خود رعایت میکنند؛ اما این خدمات نیز بر مرسولاتی متمرکز است که توسط فعالان کلان مقیاس بازار تجارت الکترونیکی تولید و توزیع میشوند.
ظهور خدمات بوم در بازار پست لجستیک ترکیه
بعد از انجام همۀ این تلاشها به نظر میرسد که فعالان پست لجستیک و تجارت الکترونیکی ترکیه به این جمعبندی راهبردی رسیدهاند که چشمانداز قابل تصوری از ارتقای مقیاس خدمات آخرین گام تحویل در محل سکونت مشتری با کیفیت مطلوب وجود ندارد و لذا به توسعه "خدمات بوم" و شبکه لاکرها برای عرضه سرویس خارج از خانه (OOH) روی آوردهاند.
در این راستا دو فعال پیشتاز خدمات تجارت الکترونیکی ترکیه، یعنی ترندیول و هپسی با همکاری یکی از شرکتهای باسابقۀ حوزه کوریر سرویس در این کشور، یعنی یورتیچی، اقدام به توسعۀ یک سرویس بوم گسترده در ترکیه کردهاند که برای انجام ماموریت خود در نیمه دوم سال 2020، با طیف وسیعی از مراکز خدماتی مانند پمپ بنزینها و فروشگاههای زنجیرهای وارد مذاکره برای عقد قرارداد شده است.
همچنین اولین ارائه دهندۀ "خدمات بوم" در بازار ترکیه، موسوم به بوکلی که پیش از این در رسیدن به حجم بازار اقتصادی شکست خورده و دست از فعالیت کشیده بود، در نیمه دوم سال 2020 با مشاهده فرصتهای موجود در بازار، دوباره فعالیت خود را آغاز کرد.در قسمت بعدی این یادداشت به بررسی روند تحولات و چشماندازهای بازار بوم در ترکیه میپردازیم.