چالش‌های متعددی وجود دارد که سبب می‌شود تا لجستیک حوزه مبلمان از آن چیزی که به نظر می‌رسد، پیچیده‌تر باشد. این چالش‌ها، نقش لجستیک و مدیریت این حوزه در عرضه تخصصی کالای مبلمان به ویژه در کسب و کارهای آنلاین را در مقایسه با روش‌های سنتی فروش آن، حیاتی‌تر و کلیدی‌تر می‌سازد.

امیر اسفندیاری/ مدیرعامل خوگر

 در سراسر جهان حوزه مبلمان یکی از سخت‌ترین حوزه‌ها برای فروش آنلاین به شمار می‌رود. یکی از علت‌های مهم آن هم، مشکل لجستیک در این حوزه است. هرکسی که یک‌بار مسئولیت جابجایی مبلمانی را در یک وانت یا کامیون به عهده گرفته باشد با این مشکل دست ‌به‌ گریبان بوده و از آن آگاهی دارد. حالا اگر این کار بخواهد در مقیاس بزرگ،به صورت روزانه، در تعداد زیاد و به مقصدهای مختلف انجام شود، می‌توان تصور کرد که با چه مشکلات و پیچیدگی‌هایی روبه‌روست.
چالش‌های لجستیکی متعددی بر سر راه یک فروشگاه اینترنتی مبلمان، از مرحله سفارش و ارتباط با تأمین کننده تا رسیدن کالا به دست مشتری وجود دارد.

سنتی بودن صنعت مبلمان و خلف وعده در آماده‌سازی محصول
اولین شرط یک لجستیک برنامه‌ریزی‌ شده، زمان‌بندی درست برای تحویل سفارش به مشتری است و این امر، در دو حالت امکان‌پذیر است:
اول این‌که کالا به‌صورت استوک در انبار فروشنده یا تولیدکننده موجود باشد که مشکلات خاص خود، نظیر تحمیل ریسک سرمایه‌گذاری و هزینه انبار برای تولیدکننده از یک‌سو و محدودیت انتخاب برای مشتری از سوی دیگر را به همراه دارد.
راه دوم استفاده از فرایندهای مناسب برای دریافت سفارش از مشتری بر اساس تنوع بالای کالا و آماده‌سازی و تحویل به‌هنگام آن به مشتری با عمل دقیق به فرایندها و تعهد به زمان‌بندی‌ها از سوی تولیدکننده است.

خوگر به‌عنوان یک فروشنده تخصصی مبلمان، با شناخت ترجیحات مشتری و تأمین‌کننده روش دوم را  انتخاب کرده است، هرچند با پیچیدگی‌های بیشتری همراه است؛ به‌ عبارت‌ دیگر، در سیستم عرضه کالای خوگر، هم کالاهای آماده و هم کالاهایی وجود دارد که به سفارش مشتری در زمان پیش‌بینی‌شده آماده می‌شود.
متأسفانه صنعت مبلمان ایران یک صنعت سنتی است و معروف به بدقولی در تحویل به‌موقع کار که البته چندان تصویر نادرستی هم نیست. بر اساس آخرین آمار منتشر شده از سوی شورای ملی مبلمان ایران، در این صنعت تنها ۳۳۰ کارخانه بزرگ تولیدی در حوزه مبلمان و کابینت در ایران وجود دارد و بخشی از فرآیندهای تولید این گروه از محصولات، در ۴۶٬۷۰۰ واحد نیمه‌صنعتی، کارگاهی و خدماتی صورت می‌گیرد و بخش کارگاهی در آن، آمار بالایی دارد. در نتیجه به دلیل برخوردار نبودن این کارگاه‌ها از یک سیستم درست فرآیندی، تأخیر در تحویل، برخلاف توافق‌های هنگام سفارش، یکی از مشکلات اساسی در حوزه مبلمان است که از همان ابتدا، برنامه‌ریزی‌ را با چالش مواجه می‌کند. 



دریافت کالا از تامین کننده، چک و کنترل آن
پس از آماده ‌شدن محصول، دریافت آن از تأمین‌ کننده، چک و کنترل آن برای ارسال به مشتری، دومین بخش زنجیره لجستیک در فروش اینترنتی کالا است که ممکن است از شهری به مقصد شهر دیگری باشد. در این مرحله با توجه به استقرار کارگاه‌ها در نقاط مختلف، متقاعدسازی تأمین کننده به تحویل کالا در یک محل، کار مشکلی است و برخورداری از انبار در چهار گوشه شهر هم مشکلات خود را دارد.
گاهی همین امر، پروسه تحویل را دچار مشکلات مضاعفی می‌کند؛ زیرا گرچه کالا آماده شده است ولی تولیدکننده منتظر می‌ماند تا این‌ محصول را همراه با سفارش‌های دیگری به محدوده جغرافیایی انبار مورد نظر فروشنده بفرستد. هر کالایی که بخواهد به صورت موردی و به فوریت ارسال شود، ریسک استفاده از ناوگان غیرمتخصص و همینطور ریسک صدمه به کالا را به همراه دارد و هزینه‌ها را برای یکی از طرفین افزایش می‌دهد.
سرانجام، زمانی که کالا به مقصد می‌رسد، فروشنده باید مطمئن شود که کالای سالمی را تحویل گرفته است، بنابراین بسته‌بندی باید یک‌بار  دیگر باز و بسته شود و این الزام در باره کالایی نظیر مبلمان که معمولاً هم توسط همه پیمانکاران در شرایط مناسبی صورت نمی‌گیرد، هم زمان و هزینه فروشنده را برای فعالیت‌های کنترل کیفیت (QC) و بسته‌بندی افزایش می‌دهد و علاوه بر آن ریسک‌های دیگری به همراه دارد.

چالش‌های بارگیری کالا
 مهم‌ترین چالش جابه‌جایی کالای مبلمان، بارگیری و حمل درست کالا است که فقط از عهده متخصص حمل مبلمان برمی‌آید. حمل و جا دادن محصولات متعدد و متنوع (که معمولاً حجیم و سنگین هم هستند)، در کامیون یا وانت، شکل‌های متفاوت و متنوع محصولات و دشواری چینش مناسب و اصولی و بسته‌بندی‌ غیراستاندارد و معمولاً حداقلی برای محصولاتی که بسیار آسیب‌پذیرند، فرایندهای مدیریت حمل محصول را به امری پیچیده و تخصصی بدل کرده است و  این امر هنگامی که در مقیاس بالا انجام می‌شود، متغیر مهم دیگری همچون استفاده بهینه از فضای وسیله حمل هم به آن‌ها افزوده می‌شود.
آسیب‌هایی از جنس ایجاد خط و خش بر روی سطوح تا ترک برداشتن یا شکستن بخش های ظریف‌تر و شکننده‌تر محصول، مثل پایه‌های میز یا صندلی نیز در انتظار محموله‌های ارسالی و دریافتی است و باید در کلیه مراحل از آن اجتناب شود.
در حمل کالا به شهرستان‌ها که بسته به درخواست مشتری از خدمات شرکت‌های باربری یا فعالان پستی نظیر تیپاکس و یا در مورد ارسال محصولات کوچک که از خدمات شرکت پست استفاده می‌شود، یک مرحله اضافه تحویل و بارگیری نیز به حمل کالا اضافه می‌شود که در آن، دیگر کنترلی روی محصول در قالب ‌باز و بسته شدن مجدد اتفاق نمی‌افتد. 

چالش‌های زمان‌بندی ارسال کالا و تحویل آن به مشتری
زمان تحویل نهایی محصول به مشتری، برآیند چند عامل است؛ اولین و مهم‌ترین عامل، زمان وعده داده‌ شده به مشتری است، ولی زمان واقعی، موعد ارسال کالا از انبار فروشنده، پس از دریافت آن از تولید کننده و کنترل نهایی است. گرچه هم‌زمانی این دو برای فروشنده مطلوب است ولی گاهی به دلیل تأخیر تولیدکننده در ارسال کالا، بین این دو اتفاق، فاصله می‌افتد.
در عین حال، در این مرحله، مشتری هم باید آمادگی خود را برای تحویل گرفتن کالا در محل اعلام کند که گاهی این‌ هماهنگی با مشکل روبه رو می‌شود؛ یعنی مشتری به دلایلی مثل عدم حضور در محل، مایل است کالا را در زمان دیگری تحویل بگیرد و در نتیجه همیشه زمان مناسب  برای تحویل توسط فروشنده، با زمان مناسب برای خریدار یکی نیست. به این سه فاکتور باید ظرفیت حمل و جابه‌جایی روزانه ناوگان داخلی یا برون‌سپاری‌شده را نیز افزود و عدم توانایی در مدیریت همه این عوامل با هم، یا باعث نارضایتی مشتری می‌شود یا باعث افزایش هزینه حمل که هر دو برای فروشنده، نامطلوب است.


حمل کالاهای مرجوعی
محتمل است که همه ما پس ‌فرستادن محصولات الکترونیکی خریداری شده را به قصد تعویض، تجربه کرده باشیم. هر چقدر هم کنترل‌ها دقیق باشند، برگشت درصدی از محصولات، در فروش هر کالایی از جمله مبلمان، اجتناب‌ناپذیر است.
محصولی که به هر دلیل با خط و خش به دست خریدار رسیده است یا ویژگی‌های آن با سفارش وی هم‌خوانی ندارد، به طور طبیعی باید برگشت داده شود. با توجه به چرخه مفصلی که در فرآیند تولید تا ارسال مبلمان به ویژه برای خریداران شهرستانی وجود دارد، یکی از مراحل بسیار سخت و چالشی در حوزه فروش مبلمان به طور کلی، حمل کالاهای مرجوعی است که در عین حال اجتناب ناپذیر است؛ امابدان معناست که تمام چالش‌های حمل، دوبار دیگر باید تک به تک، تکرار شود  که اگر درست مدیریت نشوند هم بر رضایت مشتری و هم بر هزینه‌های فروش، تأثیر منفی زیادی برجای خواهند گذاشت.
این چالش‌ها، به همراه موارد متعدد دیگر باعث می‌شود تا لجستیک حوزه مبلمان از آن چیزی که ابتدا به نظر می‌آید، پیچیده‌تر باشد و نقش آن نیز در عرضه تخصصی کالای مبلمان به‌ویژه در کسب و کارهای آنلاین این حوزه، بسیار مؤثرتر از روش‌های فروش سنتی آن باشد.
 
درباره کسب و کار
خوگر، یک فروشگاه اینترنتی مبلمان و یک پلتفرم آنلاین است که در سال 93، تاسیس شده است و همه فعالان این حوزه می‌توانند برای ارائه و فروش محصولات خود از خدمات آن استفاده کنند. مبلمان خانگی، مبلمان اداری، مبلمان فضاهای عمومی نظیر رستوران و کافی‌شاپ، وسایل تامین نور و روشنایی و انواعی از محصولات دکوری و تزئینی، از جمله محصولات این شرکت است.                                   www.khooger.com

درباره نویسنده:
امیر اسفندیاری، دانش آموخته رشته مهندسی صنایع از دانشگاه علم و صنعت ایران، هم‌ بنیان‌گذار و مدیرعامل خوگر است.