این روزها که همه نگران تعطیلی کسب و کارها، ناکارآمدی نظام زنجیره تامین در بخش های مختلف و عدم نظارت کافی بر کیفیت کالاها و خدمات تحت تاثیر شرایط اقتصادی هستند، فرصت خوبی فراهم شده است تا یکبار دیگر جای خالی اپراتورهای بخش خصوصی در اقتصاد ایران را یادآور شویم. آنها بهترین شرکای دولت، بازار و جامعه در یکی از بحرانیترین شرایط اقتصادی کشور هستند.
گزارش مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی در باره مهار اثرات کرونا بر اقتصاد کشور، حاوی نکات و پیشنهادهای متعددی است، از جمله:
- توجه به مدیریت زنجیره تامین به ویژه در حوزه کالاهای ضروری
- ایجاد داشبوردهای اطلاعاتی برای اطلاع از وضعیت عرضه و مدیریت تقاضا
- توسعه اپلیکیشن هایی که اطلاع مردم/ کاربران از قیمت،وضعیت عرضه کالاها و خدمات را به طور گسترده فراهم کند.
- استفاده از پتانسیل ها و ظرفیتهای خالی اقتصاد برای هماهنگی با سایر بخش ها
- مدیریت شبکه توزیع و شبکه حمل و نقل
به نظر میرسد که میشود تمام این پیشنهادها را یکجا جمع کرد و به جای آن از یک کلید واژه تخصصی استفاده کرد؛ از مفهومی به نام"اپراتورهای بخش خصوصی."
اما؛ تجربه های کم و ناکارآمد اقتصاد ایران در ایجاد و توسعه اپراتورهای خصوصی، تاکنون اجازه نداده است تا ظرفیت واقعی آنها، بروز و ظهور یابد.
اپراتورهای خصوصی دقیقا تامینکننده همان چیزی هستند که این روزها، به عنوان نیاز اصلی سیاستگذاران، فعالان اقتصادی و مردم به شمار می رود و پاشنه آشیل اقتصاد ایران در ماههای آتی محسوب می شود؛ مواردی که در گزارش مرکز تحقیقات مجلس و سایر گزارش ها، به طور مشترک وجود دارد.
آنها، با شبکهسازی میان اجزای زنجیره تامین، به تنظیمگری در بخشهای مختلف بازار کمک میکنند، استانداردهای حرفه ای را ارتقا می دهند، ظرفیتهای خالی را شناسایی میکنند و به توسعه آنها ( از طریق ارتقای دانش یا تزریق سرمایه یا اشتراک بازار) کمک میکنند، بازیگران حرفهای و بزرگتر را به سمت فعالیتهای تخصصیتر سوق میدهند و یا یک تقسیم کار مبتنی بر شناخت، منافع همگان را تامین میکنند و به طور خلاصه اجازه نمیدهند تا بازیگران بد و غیرحرفه ای (که اصولا محصول شرایط بحران هستند) بتوانند بازیگران پایدار و حرفه ای اقتصاد ایران را از صحنه رقابت خارج کنند.
آنها، با کمک به ساختاریافتگی بازار، ارزش آفرینترین شرکای دولت محسوب میشوند، بدون آنکه الزاما نیازمند کمک و حمایت دولت باشند، آنها همچنین مهمترین شریک کسب و کارهای خرد وکلان در زنجیره تامین هر بخش از اقتصاد ایران هستند که بیش از هر چیز به توسعه بازار و پایداری آن کمک میکنند و در نهایت، آنها شریک خوبی برای مردم هستند، زیرا با ایجاد رقابت، توسعه نظارت، استاندارد گذاری دقیقتر و بزرگتر کردن بازار، کمک میکنند تا کالاها و خدمات، با کیفیت بیشتر و احتمالا با هزینه کمتری به دست مشتریان برسد.
در روزهایی که همه ما محکوم به ماندن در خانه هستیم و روز به روز به خدمات پست لجستیک بیشتر نیازمند میشویم، میتوانیم از نو به اپراتورهای خصوصی پست ایران و نقشآفرینی آنها در این روزگار و فردای پساکرونایی خود نگاه کنیم. این شروع خوبی برای نگاه عمیقتر به مفهومی به نام اپراتوری بخش خصوصی در عرصههای گوناگون اقتصاد ایران است!
گزارش مرکز تحقیقات مجلس شورای اسلامی در باره اثرات کرونا را اینجا بخوانید.