اکنون، متخصصان حوزه لجستیک به طیف قدرتمندی از سلاحهای لجستک دیجیتال مجهزند که میتواند به صورت استراتژیک برای ایجاد ارزش بیشتر و خلق سیستمهای لجستیک مشتری محور ( که مزیت رقابتپذیری بلندمدت ایجاد میکنند) بهکار گرفته شود.
آن دسته از شرکتها که این چشمانداز چالش برانگیز را تشخیص میدهند و محتاطانه در تغییر فرآیندها و پشتیبانی از تکنولوژیهای لجستیک دیجیتال سرمایهگذاری میکنند، مزایای بسیاری به دست خواهند آورد. شرکتهایی که درنگ کنند، در دو تا سه سال آینده خود را دچار ضعف جدی در رقابت خواهند دید، ضعفی که بزرگتر از آن است که بهسادگی برطرف شود.
عصر تازه؛ الزامات تازه
ما در آستانه ورود به دورهای از تحولات پرسرعت و اساسی در عملیات و استراتژی لجستیک قرار داریم. در حالی که دهه 1990، شاهد پیشرفتهای سریعی در شایستگیهای لجستیک (logistic competencies) اغلب شرکتها بود.
برخی نیروهای موثر بر شرایط راهبردی محیط کسب و کار، به ویژه پتانسیل ایجاد ارتباطات و تعریف همکاری بر بستر اینترنت، در حال تغییر استراتژیها، فرآیندها و سیستمهای لجستیکی در کسب و کارهای گوناگون هستند. شرکتهایی که از این پارادایم جدید استقبال کنند،؛ قادر خواهند بود تا اولا میلیونها دلار در هزینههای عملیاتی خود صرفهجویی کنند؛ در ثانی به یکپارچگی بهتری در زنجیره تامین دست یابند و سرانجام از طریق «آمادهسازی سفارش» مشتریمحور، قدرت بازار خود را افزایش دهند.
اینترنت با به اشتراک گذاشتن اطلاعات و ایجاد هماهنگی در عملیات لجستیکی، بین شرکای تجاری و ارائهدهندگان خدمات، ما را به سوی عصر جدیدی از افزایش چشمگیر سرعت زنجیره تامین و کاهش هزینهها، هدایت میکند.
فرصتهای تازهای که در صنعت لجستیک، بر اثر این تحولات، خلق میشوند، موجب استقبال و علاقه روزافزون فعالان صنعت لجستیک و سایر بنگاهها به رویکرد لجستیک دیجیتال و ترجیح دادن آن به خدمات لجستیک سنتی میشود.
لجستیک دیجیتال چه تفاوتی با لجستیک سنتی دارد؟
-در لجستیک دیجیتال، معماری فرآیندها، به شدت تحت تاثیر امکانات، ظرفیتها و محدودیتهای فناوریهای نوین دیجیتالی است. لجستیک دیجیتال به انجام فرآیندهای قدیمی و استاندارد لجستیک سنتی، با استفاده از ابزارهای دیجیتالی جدید محدود نمیشود. لجستیک دیجیتال در استفاده از زیرساختها و ابزارها، در ارتباط با مشتریان و تامینکنندگان و در برنامهریزی و بهینهسازی عملیات، با استفاده از امکانات نوین فناوریهای دیجیتال، به دنبال طراحی فرآیندهایی کاراتر، اثربخشتر، سریعتر و انعطافپذیرتر است.
-موتور محرکه لجستیک دیجیتال، نسل جدیدی از اپلیکشینهای لجستیک شرکتی مبتنی بر وب است که با اتکا به یک سیستم مرکزی اطلاعات لجستیکی و ایجاد یک میدان دید گسترده در سراسر فرآیندهای عملیاتی شرکت و زنجیره تامین آن، فرصتهای جدیدی برای همکاری و بهینهسازی ایجاد میکند.
-در لجستیک دیجیتال، نظام و فرآیندهای عملیاتی زنجیره تامین، پیوستگی محکمی با سیستمهای اصلی مدیریت انبارها، حمل و نقل و نیروی کار پیدا میکنند و سبب شکلگیری مدلهای فرآیندی جدید و تضمین سرآمدی در آمادهسازی سفارشها میشوند.
- در حالیکه فرآیندها در لجستیک سنتی از بلوکهای عملیاتی نسبتا مستقلی تشکیل شده که تبادل اطلاعات و هماهنگی مستمری با یکدیگر ندارند؛ لجستیک دیجیتال، مرزهای تعریف کننده بلوکهای عملیاتی و فرآیندی را میشکند و کل فرآیند و عملیات را بر اساس یک رویکرد سیستماتیک، مهندسی مجدد نموده و از امکانات بهینهسازی و انعطاف پذیری ناشی از آن، بهره برداری میکند. این امر نه تنها بر هزینه معادله ارزش اثر میگذارد؛ بلکه زمینه ایجاد یک لجستیک شخصیسازیشده و مشتریمحور، با چرخه زمانی سریعتر را فراهم میکند که منجر به ارتقای چشمگیر رضایت مشتریان، خواهد شد.
چارچوبهای کلی لجستیک دیجیتال
استفاده از لجستیک دیجیتال، طیفی از قابلیتهای شرکتها را ارتقا خواهند داد. این پیشرفت، از سرآمدی کارکردی آغاز میشود؛ سپس به ایجاد یک نظام مدیریت فراگیر لجستیک در شرکت منجر شده و در نهایت به یکپارچگی و همکاری در زنجیره تامین میرسد که شرکت را در ردیف رهبران ارتقای کارایی زنجیره تامین قرار خواهد داد.
مرحله اول؛سرآمدی کارکردی: علیرغم تمایل و علاقه افراطی شرکتها به حوزه مدیریت یکپارچه لجستیک دیجیتال و انسجام زنجیره تامین، لجستیک دیجیتال باید بر پایه سرآمدی کارکردی بنیان گذاشته شود.
شرکتهایی که به لجستیک دیجیتال روی میآورند دست کم در سه حوزه به سرآمدی عملکردی دست مییابند:
- توزیع: اتخاذ فرآیندهای بهبودیافته در آمادهسازی سفارش و تکنولوژی نسل جدید سیستم مدیریت انبار بلادرنگ موجب کارایی چشمگیر فرآیند توزیع میشود.
-حمل و نقل: بسیاری از شرکتها، گرفتار فرآیندهای ناکارآمد حمل و نقل شدهاند و فاقد تکنولوژی لازم برای خودکار کردن آمادهسازی بار، بهینهسازی نقل و انتقال محمولههای ورودی و خروجی و مدیریت کارآمد ناوگان حمل هستند. در دنیایی که سرعت و دقت مورد نیاز برای فرآیندهای لجستیکی، هر روز بیش از دیروز افزایش مییابد، استفاده از سیستمهای نوین دیجیتالی برای ارتقای علمکرد در فرآیند حمل و نقل، یک ضرورت اجتنابناپذیر است.
- مدیریت نیروی کار و منابع: شرکتهای معدودی از فرصتهای افزایش بهرهوری و کیفیت نیروی کار و نیز بهبود روابط با کارکنان، از طریق راهکارهای پیشرفته مدیریت نیروی کار، استفاده میکنند. این درحالی است که صنعت لجستیک بعنوان یک صنعت متکی به نیروی کار، فرصتهای ارزشمندی جهت ارتقای بهره وری و خلق ارزش، از طریق بهبود عملکرد نیروی کار دارد.
شرکتهایی که از زیرساخت سرآمدی در انبار، نیروی کار و حمل و نقل برخوردار نیستند، به دشواری میتوانند به سطح بعدی لجستیک دیجیتال برسند؛ چون قادر به اجرای استراتژیهای پیچیدهتر در سطوح شرکتی یا زنجیره تامین نیستند.
مرحله دوم؛ مدیریت لجستیک فراگیر: پس از دستیابی به سرآمدی عملکردی، شرکتها میتوانند به سراغ مدیریت لجستیک فراگیر بروند. قابلیتهای کلیدی که میتواند به مدیریت یکپارچه لجستیک فراگیر منجر شود، عبارتند از:
- میدان دید زنجیره تامین و مدیریت رویداد: بسیاری از شرکتها، برای افزایش میدان دید زنجیره تامین، اولویت سازمانی زیادی قائل هستند. در محیط لجستیکی پرسرعت امروز، داشتن یک تصویر دقیق و بلادرنگ از موجودی، سفارشها و محمولهها در سراسر زنجیره تامین، به عنوان یک قابلیت ضروری برای کاهش سطح موجودی در کل شبکه، بیشینه کردن رضایت مشتری و پاسخگویی پویا و مستمر به نیازهای لجستیک، بی نهایت ضروری است.
- فرمان و کنترل متمرکز: افزایش میدان دید فعالان زنجیره تامین، مزایای بسیاری دارد؛ اما به تنهایی کافی نیست. شرکتها باید بتوانند از این اطلاعات برای اقدامات عملی در شرکت و فراتر از آن (در سطح فعالان زنجیره تامین) استفاده کنند. لازمه این امر، دستیابی به نسل جدیدی از اپلیکیشنهای فرمان و کنترل فراگیر است که سطوح بالاتری از کارآمدی لجستیک را فراهم و از نقشها و مسوولیتهای جدید پشتیبانی کند.
- سیستمهای آنلاین ثبت داده و اندازهگیری لجستیک: ما همواره برای تداوم پیشرفت، نیازمند قابل مشاهده کردن معیارهای عملکرد هستیم. در یک محیط لجستیک دیجیتال، متغیرهای سنجش عملکرد (که از طریق یک نظام ثبت داده به دست میآید)، باید به طور گسترده در سراسر سازمان قابل مشاهده و ویرایش باشند. این معیارها به صورت آنلاین در دسترس هستند و به کاربر امکان میدهند که به واکاوی دقیق اطلاعات بپردازد تا به درک بیشتر و ریشهیابی صحیح مشکلات برسد.
مرحله سوم- یکپارچگی و همکاری زنجیره تامین: شرکتهای امروز به بستری مطمئن، انعطافپذیر و چابک برای تبادل اطلاعات، هماهنگکردن فعالیتها و همکاری در میان کل بازیگران فرآیند لجستیک، زنجیره تامین و بازار خود نیاز دارند.
در حالی که یکپارچگی از طریق تبادل اطلاعات مستقیم سیستم به سیستم، اغلب مطلوب است؛ اما همیشه عملی و در برخی موارد برای حل مسائل فوری و واقعی سازمان چارهساز نیست. اما نرمافزارهای اختصاصی برای مدیریت ارتباطات و اشتراکگذاری اطلاعات میان بازیگران کلیدی در زنجیره تامین، این امکان را فراهم میکند که شرکتهای مرکزی (hub) بتوانند همکاری و هماهنگی را میان بازیگران زنجیره افزایش دهند. این امر سبب بهبود سرعت، کارایی و خدمات مشتری در زنجیره تامین میشود.
ستون فقرات این نرمافزارها، دستیابی به یک بانک اطلاعاتی برای کلیه بازیگرانی است که مخزن اصلی تمامی اطلاعات لجستیک محسوب میشود. ممکن است نقشآفرینان مختلف زنجیره لجستیک بخواهند که اطلاعات را مشاهده کنند، بر آن بیافزایند یا آن را اصلاح کنند؛ یا به بخشهای مختلفی از کارکردهای نرمافزار لجستیک (برای ایفای نقشهای مورد نیاز در زنجیره تامین) دسترسی داشته باشند.