ورود اپراتورهای خصوصی به بازار خدمات پستی، حاصل یکصد سال تردید و تعامل، برای انتظام بخشیدن به این بازار و توسعه ظرفیت های آن در پاسخ به یک نیاز ضروری بود: نامه ها، بسته ها و هدیه هایی که باید مسافت‌ های طولانی را در زمان کمتری طی می کردند.

ورود اپراتورهای خصوصی به بازار خدمات پستی، حاصل یکصد سال تردید و تعامل میان دولت و بخش خصوصی، برای انتظام بخشیدن به این بازار و توسعه ظرفیت های آن در پاسخ به یک نیاز ضروری بود:  نامه ها، بسته ها و هدیه هایی که باید مسافت های طولانی را در زمان کمتری طی می کردند.
در سال 96، حاکمیت در ایران بالاخره پذیرفت که رقابت بهتر از سوبسید، به این نیاز پاسخ می دهد.
تا پیش از سال 96، اپراتوری خدمات پستی در ایران، در زمره خدمات دولتی و انحصاری شناخته شده و در اختیار شرکت پست جمهوری اسلامی بود. در تمام این سال ها، شماری از شرکت‌ های داخلی و بین المللی نیز در عرصه خدمات پستی ایران فعال بودند؛ زیرا همه می دانستند که ظرفیت تبادل مرسولات پستی، بیش از توان یک شرکت دولتی است.
دولت راه‌های زیادی را در این سال ها آزمود تا بتواند به این وضعیت سر و سامان دهد. وضعیتی، که در آن، بر اساس قانون، یک شرکت دولتی، مرجع انحصاری ارایه خدمات پستی بود. شرکت های متعدد دیگری نیز، در همین فضا و به شیوه ای کاملا قانونی(!) به فعالیت خود ادامه می دادند.
سرانجام، با تصویب مجلس و البته به پیشنهاد دولت، یک" گام آخر" اصولی برداشته شد: اساسنامه شرکت ملی پست تغییر یافت و پدیده تازه ای به نام اپراتورهای خصوصی پست، پا به میدان رقابت با اپراتور دولتی این صنعت گذاشتند. به این ترتیب، اپراتوری خدمات پستی از انحصار دولت خارج شد.
 
اپراتورهای خصوصی، چگونه می خواهند خلق ارزش کنند؟
این مهمترین سوال پیش روی هر بازیگر تازه ای است که می خواهد ردپای باثباتی در بازار داشته باشد. عضو هیات مدیره پست اول ( نام تجاری اپراتور اول پست خصوصی کشور) پاسخ مفصلی برای این پرسش دارد.
حسین رضایی می گوید که آنها، در اپراتور اول، سودای تشکیل شبکه فراپست را دنبال کرده اند. شبکه ای که "فرصت های تازه ای در همگرایی خلق می کند و می تواند هزینه ارایه خدمات را کم و بازار را بزرگتر کند." بازار بزرگتر، از منظر رضایی، معانی مختلفی دارد،از جمله حضور فعالان خصوصی در بخش هایی از بازار که قبلا در انحصار دولت بوده است یا بازارهای تازه ای همچون خدمات مالی یا انتقال کالاهای خاص مثل دارو.
به نظر می رسد هم دولت و هم فعالان بخش خصوصی، توجه زیادی به بخش غیر رسمی بازار دارند. دولت از ساماندهی شدن بازار به دو روش سود می برد: اول آنکه از تضییع حقوق مصرف کننده در بازار غیر رسمی جلوگیری می شود و دوم آنکه با بزرگ شدن بخش رسمی بازار، درآمدهای دولت از محل بهره مالکانه و حق امتیاز بیشتر می شود.
البته که دولت بزرگترین ذینفع تولید رضایت در مردم است. انتظاری که به نظر می رسد دولت برای دستیابی به آن، فشارهای زیادی بر اپراتورهای خصوصی وارد خواهد کرد.

اپراتورهای خصوصی هم، به بازار غیر رسمی چشمداشت زیادی دارند. آنها امیدوارند که گسترده شدن چتر خدمات پستی در سراسر کشور، بسیاری از فرستندگان بسته های پستی را وارد بخش شفاف بازار کند. 
از سوی دیگر، فراگیرتر کردن پوشش خدمات پستی در سراسر کشور، پدیده ای است که به تعبیر رضایی، جز از طریق تشکیل یک شبکه از فعالان خرد و بزرگ بازار، شکل گیری و توسعه فعالان منطقه ای و تعامل اجزای مختلف زنجیره تامین خدمات پستی و پست لجستیک، امکان پذیر نیست. این ماموریت اصلی اپراتور اول در تشکیل شبکه فراپست است.
این ها، ارزش هایی است که اپراتور اول می خواهد برای کسب و کارها و فعالان این حوزه خلق کند. اما این بازار، ذینفعان دیگری نیز دارد که باید منافع آنها تامین شود: مصرف کنندگان نهایی! 

اپراتورهای خصوصی چگونه به مصرف کننده نهایی سود می رسانند
رضایی می‌گوید حضور اپراتورهای خصوصی، بیش از همه به مصرف کنندگان خدمات پستی سود خواهد رساند: " 80 میلیون ایرانی که می توانند با اطمینان خاطر، هر مرسوله پستی را از هر کجا، به هر مقصدی در داخل و خارج کشور ارسال کنند. این تمام هدفی است که ما در اپراتور اول دنبال می کنیم و برای تحقق آن راهی جز تشکیل شبکه فعالان پستی یا فراپست نمی شناسیم."
با این تعبیر، رضایی می خواهد خط روشنی بین پست اول و سایر اپراتورهایی بکشد که مزیت حضور در بازارهای حفاظت شده را، به عنوان اهرمی انحصاری برای بیرون کردن رقبا از بازار تلقی کردند. 
الگویی که پست اول به عنوان مدل کسب و کار خود برگزیده است؛ یک مدل مشارکتی است. این می تواند حرف تازه ای در کسب و کار اپراتورهای خصوصی در ایران باشد. 

اعضای شبکه چگونه با هم ارزش مبادله می کنند؟
شبکه شدن و کسب و کارهای شبکه ای،فرصت های متعددی برای خلق ارزش به همراه دارد. اما به نظر می رسدکه اساس همه آنها، بر "کاهش هزینه دسترسی" است: دسترسی اعضای شبکه به یکدیگر، به منابع و امکانات مشترک و به مخاطب یا مشتری.
اشتراک زیرساخت ها در بخش های دانش فنی، فناوری، مالی و حقوقی، در واقع حاصل دسترسی اعضای شبکه به یکدیگر و اشتراک اهداف، منابع و بازار توسط آنهاست . بخش مهمی از ماموریت های اپراتور اول در ایجاد شبکه فراپست، سرمایه گذاری در تامین بخشی از این زیرساخت ها و تسریع در فرآیندهای به اشتراک گذاردن منابع است. پدیده ای که به دلایل فرهنگی و اقتصادی در ایران چندان تجربه نشده و همواره با دشواری ها و پیچیدگی های زیادی رو به رو بوده است. بیشتر ما تجربه های متعددی از شراکت هایی داریم که خیلی زود و ناپخته شکل می گیرند و به سرعت هم نابود می شوند.
عضو هیات مدیره پست اول می گوید که مقررات گذاری و استاندارد سازی، بخش مهمی از آورده های اپراتور اول، در شکل گیری شراکتی است که خودش پایه گذار آن است: " ارتباط میان اعضا باید روان و دقیق تعریف شود و استاندارد سازی ارایه خدمات، مقررات عضویت در شبکه، خدمات مشاوره حقوقی، ضمانت اعضا نزد یکدیگر و از همه مهمتر کمک به تخصصی تر شدن حوزه فعالیت، می تواند به تعاملات بهتر درون شبکه کمک کند. "
اشاره رضایی به کلیدواژه "تخصصی تر شدن خدمات"، یک نقطه طلایی در این گفت و گوست. گرچه برخی فعالان پستی، به مرور در حوزه های اختصاصی تری، مثلا در پست بین الملل یا در مناطق خاصی از کشور، حضور فعال تری پیدا کرده؛ یا از برخی زیرساخت ها، به صورت اشتراکی استفاده می کنند؛ اما، واقعیت آن است که بیشتر آنها، بخش بزرگی از فرآیندهای اصلی قبول تا تحویل را، به دلایل متعددی، در داخل شرکت های خود انجام می دهند.
رویکردی که ممکن است به زودی، شاهد تغییرات عمده ای در آن باشیم. مثل ورود شرکت هایی که فقط در فرآیند قبول حضور می یابند یا فقط تحویل نهایی را برعهده می گیرند.
رضایی می گوید تغییرات وسیع تری هم در راهند: " شبکه می تواند با حمایت از کسب و کارهای محلی و کوچک، خدمات آنها را در  برای حضور در شعاع بزرگتری از دایره کسب و کار ارتقا دهد. از سوی دیگر یک مجموعه کوچک و محلی اما پرتحرک و مستعد رشدمی تواند به بازارهای ملی دسترسی پیدا کند و بزرگتر شود. این تغییر سایز، حتی می تواند مفهوم بازارهای تخصصی را گسترش دهد:"مثل سرمایه گذاری در زنجیره سرد یا جابه جایی نمونه های آزمایشگاهی، با رعایت استانداردهای خاص آن."

خدمات تازه، فعالان تازه و رویکردهای تازه
به نظر می رسد اپراتورها در سه جبهه به طور همزمان، حضور خواهند یافت. نخست، در افزایش کارایی و ارتقای عملکرد فعالان بازار، دوم تلاش برای خلق بازارهای تازه و ایجاد ظرفیت های جدید در حوزه پست لجستیک و سوم، پوشش حداکثری جمعیت و دسترسی ساده تر مصرف کنندگان سراسر کشور به خدمات پستی.
نتیجه چنین تلاشی، در صورت موفقیت، این است؛ که شهروندان بتوانند با سهولت بیشتری به انواعی از کالاهای مورد نظر خود دست یابند و عرضه کنندگان نیز قادر باشند با هزینه کمتری، خدمات خود را به تعداد بیشتری از مشتریان ارایه کنند.