اگر بخواهیم تمام دغدغهها و نگرانیهای مدیران ارشد بنگاهها، در هر صنعتی از جمله پست لجستیک را در یک موضوع خلاصه کنیم، عنوان آن "پیشبینی میزان رشد" است.
همۀ آنچه در نظام مدیریتی یک بنگاه انجام میشود، حول موضوع خلق فرصتهای رشد و بهرهبرداری از آن است. در عین حال باید توجه داشته باشیم که در مقیاس یک بنگاه، بخش بزرگی از فرصتهای رشد، وابسته به متغیرهای محیطی و نظام اقتصاد کلان است و مدیران بنگاه برای سازماندهی و برنامهریزی مناسب جهت استفاده از این فرصتها باید در ابتدا درک صحیحی از عوامل محیطی اثرگذار بر فرصتهای رشد در محیط صنعت خود داشته باشند.
پستنوین در این سلسله یادداشتها به بررسی عوامل موثر بر رشد صنعت پست لجستیک در طول یک سال آینده میپردازد.
رشد چیست؟
پیش از ورود به جزئیات باید این نکته را روشن کرد که وقتی از "رشد" حرف میزنیم؛ دقیقا به چه چیزی اشاره میکنیم.
سرراستترین شاخصهای مورد استفاده برای توصیف رشد در یک بنگاه، رشد فروش بر اساس قیمت ثابت و رشد سود ناخالص بر اساس قیمت ثابت است. در ارزیابی رشد بنگاه از منظر اقتصادی آنچه اهمیت دارد، رشد سود خالص بر اساس قیمت ثابت است. رشد فروش با قیمت ثابت که در واقع به معنای بزرگ شدن بازار بنگاه است، حتی اگر موجب افزایش سود خالص نشود، برای مدیران بنگاه به عنوان یک اهرم استراتژیک، مهم و جذاب است؛ اما در نهایت این اهرم استراتژیک نیز باید روزی تبدیل به وسیلهای برای افزایش سود خالص بنگاه شود وگرنه ارزش ذاتی برای بنگاه نخواهد داشت.
در این یادداشت ما عوامل محیطی موثر بر رشد سود ناخالص بنگاههای فعال در حوزه پست لجستیک را مورد بررسی قرار میدهیم. برای رسیدن به یک ارزیابی مناسب از اینکه این عوامل چگونه تبدیل به رشد سود خالص تحققیافته در یک بنگاه مشخص میشوند؛ تصویر روشنی از ساختار بهای تمام شده و ساختار دارایی بنگاه مورد نیاز است.
چهار ستون رشد
عوامل محیطی موثر بر رشد اقتصادی یک صنعت را میتوان در چهار گروه اصلی طبقهبندی کرد:
الف) تقاضا برای محصول یا سرویس آن صنعت
ب) تغییرات در وضعیت بازار نهادههای مورد استفاده در صنعت
ج) روند سرمایهپذیری صنعت
د) تغییرات بهرهوری در صنعت در اثر تغییر الگوهای مدیریتی، فناوری، محیط حقوقی و ...
این عوامل نه فقط به طور مستقیم بر رشد سود ناخالص در صنعت و بنگاه موثرند بلکه هر کدام، بر عوامل دیگر نیز تاثیر میگذارند. در این سلسله یادداشتها سعی میکنیم پارامترهای موثر بر تغییرات هر یک از این چهار عامل در صنعت پست لجستیک برای بازۀ زمانی یک سال پیش رو را معرفی کنیم و ببینیم بر اساس دادههای موجود، در مورد روند تغییرات این عاملها و نحوه اثرگذاری آنها بر رشد صنعت چه حدسهایی میتوان زد.
رشد پایدار چگونه به دست میآید؟
در بررسی عوامل اثرگذار بر رشد باید به این نکته توجه داشت که تحولات این عوامل، فقط بیان کننده اتفاقات اجتنابناپذیری که محیط به بنگاه تحمیل میکنند نیست؛ بلکه بیشتر بیان کنندۀ مقتضیاتی است که بنگاه برای بهرهمندی از فرصتهای رشد باید خود را با آنها هماهنگ کند و سرنخهایی برای برنامهریزی استراتژیک به دست میدهد.
در برنامهریزی برای رشد پایدار باید به تفاوتهای بنیادین چهار عامل موثر در رشد توجه ویژهای داشت. دو عامل اول و دوم (یعنی تقاضا و تحولات ساختار بازار نهادهها) عواملی هستند که به طور مستقیم و در کوتاه مدت، منجر به تغییر ارقام سود خالص در ترازنامۀ بنگاه میشوند و رشد را محقق میسازند؛ اما، پایداری رشد در نهایت حاصل سرمایهگذاری در توسعۀ زیرساختها و ارتقای بهرهوری است. به بیان دیگر میتوان گفت در میان چهار ستون معرفی شده، دو عامل اول "محرک رشد" و دو عامل بعدی "تثبیت کنندۀ رشد" هستند.
نکته دیگری که در این زمینه باید در برنامهریزیهای استراتژیک مورد توجه مدیران ارشد سازمانها قرار بگیرد این واقعیت است که رشد پایدار فراتر از تشکیل سرمایه در بنگاه، به تشکیل سرمایه در اکوسیستم و زنجیرۀ ارزش فعالیت وابسته است.
گاهی اوقات تسهیلگری برای تشکیل سرمایه در حلقههای وابسته و همکار، میتواند در ایجاد رشد، به مراتب اثربخشتر از اصرار بر توسعۀ سرمایهگذاری در درون بنگاه باشد.
مدیران هوشمند برای رسیدن بنگاه به رشدی پایدار و سریع، به جای تمرکز در شعاع بنگاه، عملکرد ساختار سرمایۀ زنجیرۀارزش را در برابر نیروهای محیطی در نظر میگیرند و فرصتهای رشد را نه در انباشت حداکثر سرمایه ممکن در بنگاه، بلکه در انتخاب هوشمندانهترین آرایش سرمایۀ ممکن برای نقشآفرینی موثر در زنجیرۀ ارزش جستجو میکنند.