روشهای خلاقانه سیستمهای پرداخت محلی، چگونه بازیگران بینالمللی را به حاشیه میرانند؟
توسعه تجارت الکترونیکی در بازار بزرگ کشورهای آمریکای لاتین، رشد پرشتاب تری از متوسط جهانی را طی میکند و میتواند جذابیتهای زیادی برای سیستمهای پرداخت الکترونیکی داشته باشد، اما ویژگی های این منطقه سبب شده تا بازیگران محلی به روشهای خلاقانهای روی آورند تا دست تامین کنندگان بینالمللی را تا حدی از این بازار کوتاه کنند.
وقتی صحبت از خلاقیت میکنیم؛ مفاهیم و مصداقهای گوناگونی برای آن به ذهن متبادر میشود. برای بیشتر مردم، خلاقیت تداعیکننده استفاده از فناوریهای بسیار پیشرفته و گرانقیمت، برای شکستن محدودیتهای فیزیکی است؛مثل قطارهای پرسرعت ژاپنی، هایپرلوپ ایلان ماسک، ریزتراشههای میکروسکپی با توان محاسباتی بسیار بالا، یا راکتهای غولآسایی که یک ایستگاه فضایی را به مدار زمین میبرد.
در حالیکه بیشتر ما، در گفت و گو پیرامون خلاقیت یا فکر کردن به آن، بر فناوریهای پیشرفته و کشورهای توسعه یافته متمرکز می شویم ؛ رویکرد خلاقانه به سیستمهای پرداخت و تجارت الکترونیکی، بدون استفاده از فناوریهای پیشرو یا گرانقیمت، در حال ایجاد تحولاتی سریع و عمیق در بازار بزرگ کشورهای آمریکای لاتین است؛ بازاری که می تواند معدن طلای گمشده فعالان جهانی تجارت الکترونیکی باشد.
اگر برای شناخت معنای واژه نوآوری به فرهنگ لغات مراجعه کنیم؛ با چنین تعریفی مواجه خواهیم شد: «معرفی یا خلق یک ایده، روش یا ابزار جدید»؛ این دقیقا همان چیزی است که در منطقه آمریکای لاتین در حال اتفاق افتادن است. با تغییر گرایشهای مصرف کنندگان در آمریکای لاتین، تجار و فروشندگان روز به روز بیشتر به اهمیت تغییر در سیستمهای پرداخت واقف میشوند. این بازی، برندهها و بازندههایی خواهد داشت. بازنده ها، شامل آن دسته از فعالان اقتصادی می شوند که از این تحولات عقب میمانند و در آنسو،بازرگانانی برنده می شوند که با عبور از مسیر لابیرنتی تحول نظام پرداخت، موفق به مقیاسکردن کسب و کار خود، در بازار رو به رشد آمریکای لاتین میشوند.
کشورهای آمریکای لاتین همانگونه که به لحاظ فرهنگی دارای تنوع و گوناگونی بسیار هستند؛ در حوزه اقتصادی نیز تفاوتهای عمده ای با یکدیگر دارند. بنابر اطلاعات منتشر شده از سوی شرکت PPRO (یک شرکت پیشگام خدمات پرداخت الکترونیکی در آمریکای لاتین)، در این منطقه رشد تجارت الکترونیکی B2C در سال 2019 حدود 23 درصد بوده است؛ این در حالی است که حجم تجارت الکترونیکی خرده فروشی در سطح جهان، در همین سال، تنها 15 درصد افزایش را تجربه کرده است. در طول سال 2019، حدود 155 میلیون نفر از مردم منطقه آمریکای لاتین تجربه خرید الکترونیکی داشتهاند؛ در حالی که این رقم در سال 2016، حدود 127 میلیون نفر بوده؛ در واقع میتوان گفت جامعه مشتریان تجارت الکترونیکی B2C در آمریکای لاتین با یک سرعت خیره کننده در حال رشد است.
هر چند این میزان رشد، نویدبخش روزهای بهتری در تجارت الکترونیک نیمه جنوبی قاره آمریکاست و سرمایهگذاران و فعالان این حوزه را به حضور و توسعه کسب و کار در منطقه اقتصادی لاتین ترغیب میکند؛ اما، بسیاری از فعالان اقتصادی، پیچیدگیهای توسعه یک کسب و کار جدید در این منطقه را دست کم میگیرند و از تفاوتهای ظریف شرایط تجارت در این منطقه و موانع تشکیل سرمایه در بازار رو به رشد آمریکای لاتین غافل هستند.
هر یک از کشورهای آمریکای لاتین با سایر کشورهای این منطقه تفاوتهایی ظریف، اما مهم در حوزه پس زمینه فرهنگی، نظام مقرراتگذاری و زیرساختهای فنی دارد و هر یک از این عوامل میتواند موجب تسریع موفقیت یا بروز شکست برای آن دسته فعالان اقتصادی شود که قصد توسعه فعالیتهای خود در این منطقه را دارند.
هر فعال اقتصادی، برای حضور و توسعه کسب و کار در کشورهای آمریکای لاتین، در ابتدا باید درک روشنی از نحوه شکل گیری و عملکرد زیرساختهای نظام پرداخت این کشورها و ترجیحات مصرفکنندگان در مورد روشهای پرداخت گوناگون داشته باشد. در کشورهای آمریکای لاتین موضوع "اعتماد"، نقشی حیاتی در تعیین ترجیحات مصرف کنندگان برای استفاده از روشهای پرداخت دارد. بعضی از روشهای پرداخت در کسب و کارهای تجارتالکترونیکی، در آمریکای لاتین، ممکن است برای فعالان اقتصادی سایر مناطق جهان عجیب و غریب به نظر برسد.
برای مثال بخشی از خریداران در اکوسیستم تجارت الکترونیکی آمریکای لاتین، بهای خریدهای خود را با اسکناس پرداخت می کنند! این روش، در حال حاضر حدود 21 درصد پرداختهای تجارت الکترونیکی در آمریکای لاتین را تشکیل میدهد.
علاوه بر موضوع اعتماد به اپراتورهای پرداخت و موسسات سپرده پذیر، عدم دسترسی بخش بزرگی از تودههای جمعیتی به خدمات بانکی در آمریکای جنوبی، و جلوتر بودن ضریب نفوذ ارتباطات اینترنتی نسبت به خدمات بانکی در این منطقه، موجب بروز این پدیده عجیب شده است.
سرویسهایی مثل "بولتوبانکاریو" در برزیل، "اوکسو" در مکزیک و "رپی پاگو" در آرژانتین، این امکان را برای مصرفکنندگان فراهم کردهاند که بهای خریدهای الکترونیکی خود را با اسکناس پرداخت کنند.
برای استفاده از این سرویسها، مصرفکنندگان کافی است خریدهای سفارش داده شده خود را، به حساب خود در این سرویسها منتقل کنند؛ این سرویسها یک بارکد در اختیار خریدار قرار میدهند و خریداران با مراجعه به فروشگاه های محلی و حتی شعب بانکهایی که در آنها حساب ندارند؛ میتوانند با ارائه پرینت آن بارکد، بهای خرید خود را به صورت نقدی پرداخت کرده و تائیدیه دریافت نمایند.
این رسیدهای پرداخت نقدی، نمونه ای ارزشمند از مفهوم خلاقیت هستند. روشهایی هوشمندانه برای پل زدن بر روی گسلهای اجتماعی یا فنی، که میتوانستند بخشی از مردم این جهان را، از ارتباط با اکوسیستم جهانی تجارت الکترونیکی محروم کنند.
به جز رسیدهای پرداخت نقدی، سیستمهای اعتباری محلی، در توسعه تجارت الکترونیکی آمریکای لاتین نقشی کلیدی داشته اند. پرداخت از طریق این سیستم ها، 62 درصد پرداختهای تجارت الکترونیک آمریکای لاتین را تشکیل میدهند
سنت کارتهای اعتباری محلی در آمریکای لاتین گستردگی و تنوع بسیار زیادی دارد؛ این نظام اعتباری منحصر بفرد، ریشه در تایخ اقتصادی این کشورها، در دهههای میانی قرن گذشته میلادی دارد. در دهه های 70 و 80 قرن بیستم، زمانی که بانکهای دولتی و عمدتا تحت کنترل نظامیان در این کشورها، در حال تبدیل به بانکهای خصوصی بودند؛ کشورهای این منطقه از یکسو نرخ تورم بسیار بالایی را تجربه میکردند و از سوی دیگر بسیار از بانکهای دولتی، تعطیل شده یا در بانکهای خصوصی ادغام شدند. مجموع این تحولات، موجب بروز انسدادهای جدی، در نظام اعتباری کشورهای آمریکای لاتین شد که خود را به صورت کاهش شدید سطح اعتباری مشتریان بانکها و همچنین از بین رفتن امکان خریدهای اعتباری بین المللی از طریق شبکه بانکی کشورهای آمریکای لاتین نشان داد.
این موضوع سبب شد تا بسیاری از کالاهای نسبتا گرانقیمت، توسط مصرف کنندگان آمریکای لاتین قابل خریداری نباشند؛ و به این ترتیب فعالان اقتصادی این منطقه، کوششهایی را برای تعریف یک نظام اعتباری تازه و مستقل داخلی، در این کشورها آغاز کردند.
شاید برای یک بنگاه آمریکایی، در نظر گرفتن بازه پرداخت 48 ماهه برای یک خرید اعتباری کاملا بی معنا باشد؛ اما چنین بازههای زمانی در نظام های اعتباری محلی آمریکای لاتین، بخشی از الزامات یک کسب و کار است. این تفاوتها سبب شد؛ بازار آمریکای لاتین که محیط چندان مناسبی برای فعالان جهانی خدمات تسویه و پرداخت، همچون ویزا و مستر نبود؛ به تصرف فعالان محلی صنعت واسطهگری مالی درآید.
در سال 2011 مهمترین ناشر اوراق بهادار برزیل، به یک شرکت سهامی به نام الو(Elo) پیوست که مهم ترین بازیگر محلی صنعت واسطه گری مالی آمریکای لاتین در حوزه خریدهای اعتباری محسوب می شد.
این ادغام سبب شد سهم بزرگی از بازار این کشورها، تحت سیطره این شبکه اعتباری قرار بگیرد و امروز، فروشندگان آمریکایی یا باید الزمات پیوستن به این شکبه را بپذیرند و یا با خطر از دست دادن بازار بزرگ و رو به رشد تجارت الکترونیکی در آمریکای لاتین مواجه شوند.
بسیار واضح است که برای حضور موفقیت آمیز در بازار تجارت الکترونیکی آمریکای لاتین، فعالان اقتصادی باید خود را با ترجیحات مصرفکنندگان در مورد شیوههای پرداخت هماهنگ کنند؛ اما، تنوع و تفاوتهای ظریف کشورها و جوامع این منطقه سبب میشود؛ انجام این کار آنقدرها هم ساده نباشد. شما برای اتصال درگاه پرداخت خود به نظام یکپارچه کارتهای اعتباری اروپا یا آمریکای شمالی، کاری نسبتا ساده در پیش دارید که در صورت فراهم بودن شرایط، با سرعت نیز انجام میشود. اما، پیمودن همین مسیر در برزیل هم بسیار کندتر و هم به شکل قابل توجهی دشوارتر است. یا برای مثال در کشور پرو شما با جامعهای از مصرف کنندگان مواجه هستید که فقط 43 درصد آنها حساب بانکی و تنها 12 درصدشان به شبکه کارتهای اعتباری بین المللی دسترسی دارند.
در کشورهایی که دارای جوامعی متنوع هستند و در هر بخش از بازار آنها مسائل فنی و ملاحظات مقررات گذاری، تا اندازه ای با بخش های دیگر بازارشان متفاوت است؛ مقیاس پذیر کردن کسب و کارهای تجارت الکترونیک با دشوارهایی مواجه است.
این عوامل، ورود به بازار تجارت الکترونیکی آمریکای لاتین را دشوار ساخته؛ اما انجام این کار به هیچ عنوان غیر ممکن نیست. با انتخاب شرکای مناسب در نظام اعتباری و پرداخت این منطقه، و استفاده از خبرگان محلی، شانس قابل توجهی برای استفاده از بازار رو به رشد تجارت الکترونیکی آمریکای جنوبی، توسط فعالان بین المللی این صنعت وجود دارد.
مصرف کنندگان آمریکای لاتین، بسیار علاقه مند به خرید کالا و خدمات از تامینکنندگان بین المللی هستند؛ فقط به این شرط، که این تامینکنندگان آماده باشند؛ خود را با ترجیحات مردم این منطقه در زمینه روشهای پرداخت هماهنگ کنند.
شرکتهای نوآور در اکوسیستم مالی و اعتباری آمریکای لاتین در حال ایجاد ابزارها و زیرساختهای مناسب جهت اتصال شبکه های محلی پرداخت و تسویه این منطقه با شبکه اعتباری جهانی هستند؛ سوال اینجاست که آیا فعالان بین المللی تجارت الکترونیکی نیز آماده استفاده از این فرصت هستند؟