تحولات ایجاد شده در الگوی مدیریت زنجیره تامین و توسعه امکانات تجارت الکترونیکی، به سرعت بخش‌هایی از اکوسیستم تولید و تجارت را تبدیل به مشتریان خدمات سفارش‌گردانی کرده‌است؛ ولی صنعت سفارش‌گردانی در میانه سال 2020 در این حوزه‌ها به یک بلوغ نسبی رسیده و به همین دلیل فرصت‌های رشد صنعت به بخش‌های دیگری منتقل شده‌اند.
تاریخ انتشارسه شنبه ۱۸ آذر ۱۳۹۹ - ۱۲:۳۳
کد مطلب : ۲۳۶
۰
آن‌چه در این یادداشت مطالعه می‌کنید خلاصه‌ای از یافته‌های این پژوهش است که در وب‌سایت زنجیره تامین دیجیتال و برخی دیگر از منابع خبری و تحلیلی صنعت لجستیک بازتاب داشته است.
متنوع‌سازی مشتریان صنعت سفارش‌گردانی، یک انتخاب استراتژیک
شرکت‌های فعال در صنعت سفارش‌گردانی به طیف گسترده‌ای از بنگاه‌های تولیدی و خدماتی سرویس ارائه می‌کنند. بررسی این پژوهش نشان می‌دهد که هر مرکز سفارش‌گردانی به طور میانگین در 3.3 رستۀ صنعتی گوناگون مشغول فعالیت است.
نحوه و میزان متنوع‌سازی مشتریان کسب و کارهای سفارش‌گردانی یک مسئله راهبردی نسبتا پیچیده است. از طرفی متنوع‌سازی مشتریان، طیف وسیعی از ریسک‌های خدمات سفارش‌گردانی را به خصوص در حوزه بازار و نوسان زمانی تقاضا، کاهش می‌دهد و موجب ارتقای کارایی سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در زیرساخت‌های صنعت می‌شود. از سوی دیگر، انجام مناسب خدمات سفارش‌گردانی بدون داشتن درک و دریافت مناسبی از حساسیت‌ها و اقتضائات صنعت مشتری امکان‌پذیر نیست. لذا متنوع‌سازی صنایع طرف قرارداد یک مرکز سفارش‌گردانی موجب افزایش سرانه سرمایه‌گذاری مورد نیاز در ایجاد دانش سازمانی نسبت به صنعت و فعالیت‌های مشتریان می‌شود.
فعال‌ترین‌های بازار خدمات سفارش گردانی
همان‌طور که پیش از این اشاره شد؛ صنایع و رسته‌های حرفه‌ای گوناگونی از خدمات مراکز سفارش‌گردانی استفاده می‌کنند؛ اما، بر اساس بررسی انجام شده در پژوهش 3PL Central، سه حوزه مهم از مشتریان خدمات سفارش‌گردانی که بیشترین سهم را در ایجاد تقاضای بازار این خدمات دارند، عبارتند از:
- - خدمات خرده‌فروشی
- تجارت مواد غذایی خشک
- کالاهای فله
قرار گرفتن تجارت مواد غذایی خشک و کالاهای فله در نخستین صف‌های تقاضا برای خدمات سفارش‌گردانی چندان موضوع عجیب و پیچیده‌ای نیست. به طور طبیعی هر اندازه پیچیدگی و ریسک انبارداری یک محصول کمتر، تنوع آن بیشتر و چرخه تجاری تولید تا مصرف آن بلندتر باشد؛ امکان خلق ارزش افزوده در زنجیره ارزش تولید و تجارت محصول، از طریق برون‌سپاری خدمات سفارش‌گردانی آن بیشتر می‌شود.
اما حضور صنعت خرده‌فروشی در راس هرم تقاضا برای خدمات سفارش‌گردانی نشانی از ایجاد تغییرات جدی در ساختار زنجیره ارزش صنعت خرده‌فروشی است. پیش از این صنعت خرده‌فروشی عمدتا متمرکز بر ارائه ارزش «دسترسی» به مشتریان بود. به این ترتیب خرده‌فروشی در واقع خود چیزی فراتر از یک کانال توزیع و زیرساخت‌های مورد نیاز برای عملیات توزیع نبود. در آن شرایط طبیعتا واگذار کردن فعالیت‌های سفارش‌گردانی به یک مجموعه بیرونی، حکم واگذاری هسته مرکزی کسب و کار را داشت و از نظر استراتژیک مردود بود. اما تحولات ایجاد شده در تجارت الکترونیکی، متنوع شدن محصولات مصرفی و تنوع‌طلبی روزافزون مصرف‌کنندگان و نقش‌آفرینی موثر پست لجستیک در ایجاد دسترسی‌های بهتر به مصرف‌کنندگان نهایی، تمرکز صنعت خرده‌فروشی را در ارائه ارزش از تامین دسترسی به ایجاد انطباق و برقراری ارتباط تغییر داده است.
در این شرایط، طبیعی است که فعالان صنعت خرده فروشی علاقه‌مند باشند با واگذاری فعالیت‌های سفارش‌گردانی و سایر زیرساخت‌های حوزۀ دسترسی، ضمن کاهش هزینه‌های عملیاتی، بر حوزه اصلی ارزش‌آفرینی خود، یعنی ایجاد ارتباط مناسب با مشتریان و تسهیل و تسریع فرایند یافتن محصول منطبق با نیازها و انتظاراتتشان، تمرکز کنند. به بیان دیگر می‌توان گفت موتور محرک رشد صنعت سفارش‌گردانی در فاز نخست، تقویت زیرساخت‌های مورد نیاز برای مدرن‌سازی صنعت خرده‌فروشی، به خصوص در بخش تجارت الکترونیکی است.
رشد سریع تر در گرو اداره بهتر ریسک
تحولات ایجاد شده در الگوی مدیریت زنجیره تامین و توسعه امکانات تجارت الکترونیکی، به سرعت بخش‌هایی از اکوسیستم تولید و تجارت را تبدیل به مشتریان خدمات سفارش‌گردانی کرده است؛ ولی صنعت سفارش‌گردانی در میانه سال 2020 در این حوزه‌ها به یک بلوغ نسبی رسیده و به همین دلیل فرصت‌های رشد صنعت به بخش‌های دیگری منتقل شده‌اند.
بر اساس ارزیابی‌های صورت گرفته در پژوهش 3PL Central آن دسته از شرکت‌های خدمات سفارش‌گردانی و لجستیک طرف ثالث که سریع‌ترین رشدها را در یک ساله اخیر تجربه کرده‌اند، در مقایسه با رقبایی که سرعت رشد کمتری دارند، بیشتر بر حوزه‌های خدمات خرده‌فروشی و صنعت پوشاک متمرکز شده‌اند.
هم‌چنین اگر فعالان صنعت سفارش‌گردانی را به دو دسته کلی دارای رشد سریع و فاقد رشد سریع تقسیم کنیم، بر اساس این پژوهش، احتمال این‌که شرکت‌های دارای رشد سریع، مشتریانی در حوزه‌های خدمات دارویی و مکمل‌های غذایی در جامعه هدف خود داشته باشند 71 درصد بیشتر است.
می‌توان گفت که در کشورهای پیشرفته، صنعت سفارش‌گردانی با عبور از مرحلۀ اشباع بازارهای آسان و کم ریسک به قسمتی از مسیر خود رسیده است که در آن رشد بازار، مستلزم مواجه شدن با اداره ریسک و پیچیدگی‌های ناشی از تنوع محصول و حساسیت شرایط نگهداری است.
توجه به این موضوع برای فعالان صنعت لجستیک کشورمان از آن جهت دارای اهمیت بسیار است که ظرفیت رشد ناشی از بازارهای ساده و کم ریسک، موجب غفلت آن‌ها از تغییر فاز منحنی رشد صنعت نشود و از همان فاز نخست، زیرساخت‌های فنی و نرم‌افزاری خود را برای مواجه شدن با چالش‌های فاز دوم توسعه صنعت سفارش‌گردانی آماده سازند.
