به طور سنتی، مفهوم آدرس در صنعت پست، لجستیک و پست لجستیک از سه زاویه دارای اهمیت ویژه‌ای بوده و موجب خلق چالش‌ها و فرصت‌هایی در توسعۀ کسب‌وکارهای این حوزه‌ها شده است.
تاریخ انتشارشنبه ۵ مهر ۱۳۹۹ - ۰۸:۱۸
کد مطلب : ۲۰۷
۰
مفهوم آدرس در صنعت پست و لجستیک اهمیت و کارکردی چند وجهی دارد. با تحولاتی که این صنعت در سال‌های اخیر به واسطۀ پیشرفت‌های فناوری دیجیتال تجربه کرده، کارکردها و مفهوم آدرس در صنعت پست و لجستیک به‌شدت دچار تحول شده است. اما یک نکته در مورد مفهوم آدرس ثابت مانده است؛ آدرس همچنان یک مفهوم محوری و چند بعدی در صنعت پست و لجستیک است!
شناخت تحولات مفهوم نشانی که موضوع اصلی این سلسله یادداشت‌هاست، زیربنایی مهم در نگاه تحلیلی و نقادانه به زنجیرۀ ارزش صنعت پست و لجستیک و نیز عاملی کلیدی در درک تحولات ساختار اکوسیستم این صنایع و ظهور مدل‌های کسب‌وکار جدید در این اکوسیستم‌ها به شمار می‌رود.
در بخش اول این یادداشت به بررسی مفهوم و کارکردهای نشانی سنتی می‌پردازیم و پروژۀ جی نف را به عنوان راه‌حلی برای مشکلات و چالش‌های نظام نشانی سنتی تشریح و تحلیل خواهیم کرد.
به طور سنتی، مفهوم نشانی در صنعت پست، لجستیک و پست لجستیک از سه زاویه دارای اهمیت ویژه‌ای بوده و موجب خلق چالش‌ها و فرصت‌هایی در توسعۀ کسب‌وکارهای این حوزه‌ها شده است.
نشانی در نقش یک موقعیت مکانی!
نشانی از یک منظر، در واقع، مختصاتی جغرافیایی است که مرسولۀ پستی یا لجستیکی باید در آن از فرستنده دریافت یا به گیرنده تحویل شود. شناسایی این موقعیت‌های جغرافیایی بخش مهمی از فرایند آخرین گام تحویل است. بخش مهمی از تحویل‌های ناموفق حاصل ناکامی یا اشتباه در شناسایی این موقعیت جغرافیایی است. در بافت مویرگی شهرهای بزرگ یا مقصدهایی که در مناطق دورافتاده قرار گرفته‌اند، عواملی مانند سرعت تحولات در بافت منطقه از جمله مهم‌ترین عواملی هستند که شناسایی نهایی و قطعی موقعیت جغرافیایی تحویل بسته را با دشواری و پیچیدگی مواجه می‌سازند و شانس ناکامی و اشتباه را افزایش می‌دهند.
نشانی در نقش یک راهبر و برنامه حمل!
از منظر دیگر، "نشانی"، روش و الگوی دسترسی به فرستنده و دریافت‌کنندۀ بسته است. نشانی‌های شهری منظم و معابر ثبت شده؛ در واقع، راهنمای برنامۀ حمل و هدایت کننده مسیر بسته در شبکه است. در این‌جا هم البته چالش‌هایی وجود دارند. اگر بافت شهری سلسله مراتب روشن و به‌سامانی داشته باشد، آدرس‌نویسی هم شکل استانداردی پیدا می‌کند؛ و همان آدرس‌نویسی استاندارد بهترین راهنمای هدایت بسته به مقصد خواهد بود. اما در عمل، پیچیدگی‌ها و آشفتگی‌های بافت شهری در کنار ناآشنایی فرستنده با مختصات شبکۀ لجستیک سبب می‌شود که مسیر انتخابی فرستنده برای ارسال، الزاما بهترین مسیر برای شبکه لجستیکی هم نباشد، بنابراین اتکا به مسیر توصیفی فرستنده ممکن است مدیریت شبکه را در حوزه مسیریابی، غیربهینه کند.
نشانی در نقش یک عنصر هویتی!
البته در این‌جا باید به این نکته نیز اشاره کرد که این معماری، در واقع، یک تصویر ایده‌آل است که در سرزمین‌های متراکم و با دولت‌های کوچک و متکی به ساختارهای حکم‌رانی محلی و شبکۀ بانکی و مالی گسترده مانند اروپا به‌خوبی پیاده‌سازی شده است؛ اما در سرزمین‌های پهناور، مانند ایالات‌متحده و استرالیا، اختلاف بسیار زیادی بین سیستم‌های پیاده‌سازی شده و این تصویر ایده‌آل وجود دارد. همچنان که این روزها و در مسیر امکان‌سنجی سپردن کامل روند اجرایی انتخابات ریاست جمهوری ایالات‌متحده به نظام پستی، ضعف‌ها و مشکلات بانک‌های اطلاعاتی نشانی سکونتگاه‌ها در این کشور تا حد زیادی عیان شده‌اند.
استرالیا؛ خاستگاه جی‌نف !
موطن اصلی ایدۀ جی نف استرالیا بود. سرزمینی پهناور و متنوع با عوارض جغرافیایی پیچیده و یک بافت سکونتگاهی بسیار نابسامان که سبب می‌شد نشانی‌های سنتی از هر سه منظر ذکرشده به چالشی برای اپراتورهای پست و لجستیک تبدیل شوند.
ایدۀ بنیادین جی نف ایجاد یک سیستم آدرس‌دهی ملی و واحد بود. سیستمی که از تلفیق بانک‌های اطلاعاتی عوارض جغرافیایی، ساختارهای سکونتگاهی، داده‌های ثبت املاک و مستغلات و درنهایت، نقشۀ معابر شهری و بانک اطلاعات نشانی‌های پستی به دست می‌آمد.
در این سیستم، هر فرستنده یا گیرندۀ پستی صاحب یک یا چند نشانی استاتیک است که با یک کد معرفی می‌شوند؛ اما نرم‌افزارهای مورد استفادۀ اپراتورهای پست و لجستیک می‌توانند از طریق این کد و با مراجعه به بانک اطلاعات جی نف، سه گام مؤثر در ارتقای کیفیت، کارایی و اثربخشی خدمات پست و لجستیک و نیز خدمات ارزش‌افزودۀ وابسته به آن‌ها بردارند:
اول: دسترسی به جزئیات عوارض جغرافیایی و ساختار سکونتگاهی روی بانک اطلاعات مبتنی بر GIS در جی نف کمک می‌کند تا فعالان حوزۀ آخرین گام تحویل موقعیت جغرافیایی تحویل بسته را به سرعت و با کمترین ابهام و اشتباه تشخیص دهند.
دوم: شبکه‌های پستی و لجستیکی به جای اتکا به یک نشانی، سلسله مراتبی از معابر مقصد که توسط فرستنده به عنوان نشانی اعلام شده است، بر مبنای تشخیص مقصد نهایی و با در نظر گرفتن توپولوژی شبکه‌های لجستیکی در دسترس و ملاحظات SLA، مسیر و زمان‌بندی عملیات را به‌گونه‌ای انتخاب می‌کنند که از امکانات و ظرفیت‌های شبکۀ لجستیک به‌صورت بهینه استفاده شود.
سوم: امکان شناسایی دقیق موقعیت تحویل مرسولات پستی و لجستیکی در کنار امکان شناسایی مالک یا متصرف این املاک امکانات بسیار ویژه‌ای را برای توسعۀ خدمات ارزش‌افزودۀ پستی، به ویژه در حوزۀ پست بوروکراتیک (ارایه خدمات اداری از طریق پست)، ایجاد می‌کند.
در قسمت بعدی این یادداشت به تحولات مفهوم آدرس بر اثر تحولات فناوری‌های مبادله و پردازش اطلاعات می‌پردازیم.
