در سال‌های اخیر به لطف توسعۀ فناوری در حوزه‌هایی هم‌چون زنجیرۀ بلوکی، کلان‌داده و هوش مصنوعی، پایش و اندازه‌گیری ردپای کربنی هر فعالیت بسیار ساده‌تر شده و به این ترتیب می‌توان ردپای کربنی فعالیت‌های انرژی‌بر، از جمله در صنعت پست لجستیک را، از طریق قراردادهای هوشمند بر پایه فناوری زنجیره بلوکی، به سهام کربن متصل ساخت.
تاریخ انتشاردوشنبه ۶ بهمن ۱۳۹۹ - ۰۹:۵۲
کد مطلب : ۲۶۱
۰
به نظر می‌رسد که محیط زیست یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های توسعه اکوسیستم پست لجستیک و از جمله منابع بحرانی این حوزه است. در قسمت پیشین این یادداشت هم اشاره شد که ایجاد آلودگی‌های زیست محیطی در دو بخش بار و بسته‌بندی یکی از مهم‌ترین اکسترنالیتی‌های منفی توسعه خدمات مرجوع کردن مرسوله‌های تجارت الکترونیکی است.
محدودیت‌های زیست محیطی و توسعه اکوسیستم پست لجستیک
از دوران انقلاب صنعتی تا شاید همین دو دهۀ پیش، بشر فکر می‌کرد هزینۀ استفاده از انرژی عبارتست از هزینۀ اقتصادی استحصال و انتقال آن. آن‌چه این میان از قلم افتاده بود و هنوز هم آن طور که باید، به خصوص در کشورهای در حال توسعه مورد توجه قرار نمی‌گیرد، ردپای زیست محیطی مصرف انرژی در فعالیت‌های گوناگون تجاری و صنعتی، به ویژه رد پای کربنی است.
طی دو دهه اخیر و با جدی شدن نگرانی‌ها در مورد پدیده‌هایی هم‌چون گرمایش جهانی، بشر دریافته که ظرفیت زیست محیطی برای تحمل انتشار آلاینده‌ها نه تنها نامحدود نیست؛ بلکه بسیار محدود و شکننده است.
اولین رویکرد دولت‌ها به تغییر رفتار صنایع انرژی‌بر، وضع مالیات‌های سبز و اعمال محدودیت‌های ساختاری بر روی سطح مصرف انرژی و آلایندگی صنایع انرژی‌بر بوده است. وضع این محدودیت‌ها منجر به اجرای طیف وسیعی از برنامه‌های ارتقای سازگاری فعالان صنعت پست لجستیک با استانداردهای زیست محیطی شد که پیش از این در مقالات گوناگون پست‌نوین به بررسی آن‌ها پرداخته‌ایم.
اما در دانش اقتصاد، راه‌حلی هوشمندانه‌تر و فراگیرتر نیز برای مواجهه اکوسیستم پیچیده صنایع انرژی‌بر با محدودیت‌ها و ملاحظات زیست محیطی وجود دارد و آن ایجاد بازارهای مالی در اطراف نهاده‌های دارای حساسیت زیست محیطی، مانند آب یا حق انتشار دیاکسیدکربن است.
سهام کربن، تلفیق پایبندی به اصول و انعطاف‌پذیری هوشمندانه در حفظ محیط زیست
در این الگو سهام کربن که در واقع مجوز تولید و انتشار دیاکسیدکربن به میزان مشخصی است، در بازار آزاد معامله می‌شود. به این ترتیب می‌توان مطمئن بود که ردپای کربنی مجموعه فعالیت‌های تولیدی و تجاریِ یک اکوسیستم، از یک مقدار مشخص تجاوز نمی‌کند و در عین حال این ظرفیت از طریق خرد جمعی بازار به ارزش‌آفرین‌ترین فعالیت‌ها تخصیص می‌یابد.
در گذشته، اندازه‌گیری ردپای کربنی در یک صنعت انرژی‌بر بزرگ و پیچیده، با مشکلات فنی فراوانی روبه‌رو بود ولی در سال‌های اخیر به لطف توسعۀ فناوری در حوزه‌هایی هم‌چون زنجیرۀ بلوکی، کلان‌داده و هوش مصنوعی، پایش و اندازه‌گیری ردپای کربنی هر فعالیتی، بسیار ساده‌تر شده و به این ترتیب می‌توان ردپای کربنی فعالیت‌های انرژی‌بر، از جمله در صنعت پست لجستیک را، از طریق قراردادهای هوشمند بر پایه فناوری زنجیره بلوکی، به سهام کربن متصل ساخت.
به این ترتیب، دیگر نگرانی ویژه‌ای در مورد اثرات زیست محیطی فعالیت‌هایی هم‌چون ارائه خدمات ارجاع مرسولات خرید الکترونیکی باقی نخواهد ماند؛ زیرا این فعالیت‌ها به هر صورت در چارچوب محدودیت‌های کلی تعیین شده برای انتشار کربن قرار خواهند گرفت.
تاسیس بازارهای فراگیر سهام کربن، ضمن کنترل میزان کل آلایندگی کربنی اکوسیستم، به واسطه محدودیت‌هایی که در مورد میزان این فعالیت‌ها ایجاد می‌کنند، بهای تمام شده این فعالیت‌ها را افزایش می‌دهند. این افزایش بهای تمام شده از یک‌سو مستقیما موجب کاهش تقاضا برای خدمات دارای بار زیست محیطی بالا (هم‌چون سرویس‌های مرجوع‌سازی خریدهای الکترونیکی) خواهد شد و از سوی دیگر سرمایه‌گذاری در فناوری‌های حافظ محیط زیست را در صنایع و فعالیت‌های انرژی‌بر افزایش خواهد داد.
فناوری و نوآوری چگونه به کمک خدمات عودت مرسولات تجارت الکترونیکی می‌آید؟
با فرض این‌که اقداماتی مانند توسعۀ بازارهای فراگیر سهام کربن سرمایه‌گذاری در فناوری و نوآوری‌های دوست‌دار محیط زیست را بیش از پیش دارای توجیه اقتصادی نماید؛ این فناوری‌ها و نوآوری‌ها در دو جبهۀ اصلی موجب ارتقای کارایی زیست محیطی خدمات عودت مرسوله‌های خرید الکترونیکی خواهند شد که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.
فناوری و نوآوری در خدمت پیش‌گیری از عودت مرسوله
بخش مهمی از عودت مرسوله ناشی از عدم انطباق کیفیت مرسوله با نیازها و ترجیحات مشتریان است. طیف وسیعی از ابتکار عمل‌ها در حوزه نوآوری و فناوری، اعم از تصویربرداری‌های هولوگرافیک و نمایشگرهای هولوگرافیک، محتوای هوشمند و تعاملی در مورد محصولات، استفاده از هوش مصنوعی و کلان داده برای تجمیع تجربیات کاربران قبلی محصولات، سیستم‌های تبلیغاتی مبتنی بر تجربه نمونه آزمایشی محصول که بر روی پلتفرم‌های پست لجستیک می‌نشینند و آن دسته از پلتفرم‌های گام نهایی تحویل که با خرده‌فروشی‌های فیزیکی تلفیق می‌شوند، همه و همه کمک می‌کنند تا شناخت مشتریان از محصول مورد نظر افزایش پیدا کرده و به این ترتیب احتمال عودت محصول کمتر شود.
فناوری و نوآوری در خدمت ارتقای کارایی زیست محیطی سرویس عودت مرسوله
اگر با وجود همه اقدامات صورت گرفته برای کاهش احتمال مرجوع کردن مرسوله، باز هم نیاز به استفاده از این خدمات وجود داشت، گام بعدی، سرمایه‌گذاری در فناوری‌ها و نوآوری‌هایی است که کارایی زیست محیطی این سرویس را افزایش می‌دهند:
فناوری‌های هم‌چون بسته‌بندی‌های چندبار مصرف، بسته‌بندی‌های فاقد آلایندگی کربنی و بسته‌های هوشمند با حداقل آلایندگی کربنی، تغییر ساختار شبکه هاب و اسپوک، توسعه کاربرد لاکرها در خدمات برگشت مرسولات پستی و سایر فناوری‌ها برای استفاده بهینه از ظرفیت ناوگان حمل در ارائه این خدمات.
